Mùa Black Friday luôn là thời điểm lý tưởng để người tiêu dùng săn đón những ưu đãi hấp dẫn. Tuy nhiên, đây cũng là “mảnh đất màu mỡ” để những kẻ lừa đảo tung hoành, tìm cách chiếm đoạt tiền bạc và thông tin cá nhân của bạn thông qua các email phishing tinh vi. Với vai trò là một chuyên gia bảo mật và biên tập viên công nghệ cho thuthuattonghop.net, chúng tôi hiểu rằng việc trang bị kiến thức để nhận biết và phòng tránh các chiêu trò lừa đảo là vô cùng cần thiết. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những dấu hiệu nhận biết email lừa đảo quan trọng nhất, giúp bạn tự bảo vệ bản thân và tài sản trong mùa mua sắm cao điểm này. Hãy cùng tìm hiểu để đảm bảo trải nghiệm mua sắm trực tuyến của bạn luôn an toàn và không bị gián đoạn bởi những mối đe dọa tiềm ẩn.
Địa Chỉ Người Gửi Có Đáng Tin Cậy?
Bước đầu tiên và quan trọng nhất để phát hiện một email lừa đảo chính là kiểm tra địa chỉ người gửi. Bạn cần đảm bảo rằng địa chỉ email này không có dấu hiệu đáng ngờ. Nếu bạn không nhận ra tên công ty hoặc cá nhân gửi, đó chính là một tín hiệu đỏ. Địa chỉ email có chứa các chuỗi ký tự hoặc số khó hiểu, không liên quan đến thương hiệu không? Chẳng hạn, một email từ “[email protected]” thay vì “[email protected]” rõ ràng là một dấu hiệu bất thường.
Mặc dù ngày nay các công ty có nhiều cách để thu thập dữ liệu của chúng ta, và việc nhận email từ một công ty bạn chưa từng tương tác trước đây là điều có thể xảy ra, nhưng nếu người gửi hoàn toàn mới lạ, bạn nên cảnh giác cao độ khi mở email. Việc giữ một mức độ nghi ngờ lành mạnh là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại các vụ lừa đảo. Ngoài ra, còn có những dấu hiệu khác cần lưu ý khi đối phó với email lừa đảo.
Hình ảnh minh họa một email lừa đảo giả mạo từ X (Twitter) với địa chỉ email không hợp lệ, cảnh báo người dùng không nên nhấp vào.
Email Có Đến Từ Tên Miền Công Cộng (Public Domain)?
Hầu hết mọi công ty hoặc tập đoàn đáng tin cậy đều sở hữu tên miền email doanh nghiệp riêng. Họ sẽ không gửi email chuyên nghiệp hay giao dịch quan trọng cho bạn thông qua các tên miền công cộng miễn phí như Gmail, Yahoo, Outlook.com hoặc AOL. Ngay cả Google cũng không sử dụng “@gmail.com” để gửi các email chính thức về tài khoản Google cho người dùng. Ngoại trừ những doanh nghiệp rất nhỏ, phần lớn các tổ chức sẽ luôn có tên miền email tùy chỉnh và tài khoản email doanh nghiệp riêng (ví dụ: “@google.com” cho Google, “@paypal.com” cho PayPal).
Vì vậy, một cách hiệu quả để phát hiện email lừa đảo là kiểm tra xem tên miền của email có khớp với người gửi được tuyên bố hay không. Chẳng hạn, nếu bạn nhận được email từ PayPal, email hợp pháp sẽ không bao giờ đến từ Gmail, Yahoo hoặc AOL. Nếu email bạn nhận được từ một tên miền công cộng, nhưng lại tự xưng là từ một doanh nghiệp hợp pháp, khả năng cao đó là một email lừa đảo.
Bạn Có Thực Hiện Hành Động Nào Để Nhận Email Này Không?
Trong thời đại số, có vô số cách để các công ty thu thập dữ liệu của chúng ta. Do đó, ngay cả khi bạn không chủ động cung cấp thông tin, đôi khi bạn vẫn có thể nhận được liên lạc từ một số doanh nghiệp. Tuy nhiên, thông thường, bạn chỉ nên nhận email từ một công ty khi bạn đã thực hiện một hành động nào đó để lọt vào danh sách gửi thư của họ.
Ảnh chụp màn hình email lừa đảo mạo danh ngân hàng Chase, làm nổi bật địa chỉ email giả mạo.
Ví dụ, bạn có thể đã đăng ký một chương trình khách hàng thân thiết, một bản tin, hoặc đã cung cấp địa chỉ email khi mua sắm trực tuyến. Nói chung, bạn sẽ có một lý do hợp lý để nhận email từ một doanh nghiệp. Nếu bạn nhận được email từ một công ty mà bạn chưa từng tương tác, hoặc chưa bao giờ chủ động cung cấp thông tin, bạn nên cảnh giác cao độ trước nguy cơ lừa đảo.
Điều này đặc biệt quan trọng khi bạn nhận được các email yêu cầu thanh toán hoặc thông báo về một giao dịch mua hàng. Nếu bạn biết chắc mình không hề mua bất cứ thứ gì từ công ty đó và không có hóa đơn nào cần thanh toán, gần như chắc chắn đó là một vụ lừa đảo. Hãy cực kỳ thận trọng với bất kỳ email nào yêu cầu bạn chi trả tiền, vì tiền luôn là mục tiêu hàng đầu của những kẻ lừa đảo.
Email Có Chứa Liên Kết Hoặc Tệp Đính Kèm Đáng Ngờ?
Mục tiêu chính của một email lừa đảo thường là lây nhiễm mã độc (malware) vào thiết bị của bạn hoặc đánh cắp thông tin cá nhân, đặc biệt là thông tin ngân hàng. Cách thức chúng thực hiện điều này thường liên quan đến một liên kết hoặc tệp đính kèm chứa mã độc hoặc dẫn bạn đến một trang web giả mạo yêu cầu thông tin nhạy cảm. Chẳng hạn, kẻ lừa đảo có thể gửi một email chứa “hóa đơn” cho một dịch vụ mà bạn được cho là đã thanh toán, dưới dạng tệp đính kèm.
Tin nhắn lừa đảo qua SMS giả mạo thông báo giao gói hàng, có kèm tên người nhận.
Đương nhiên, bạn sẽ cảm thấy khó hiểu và thắc mắc về hóa đơn đó, dẫn đến việc nhấp vào tệp đính kèm và kết quả là máy tính của bạn bị nhiễm mã độc. Thật không may, việc nhận biết ngay lập tức một liên kết hay tệp đính kèm có chứa mã độc là khá khó. Quan trọng hơn là nhận diện các dấu hiệu đáng ngờ khác của email để biết rằng mọi thứ nó chứa đều tiềm ẩn rủi ro.
Để đảm bảo an toàn, tuyệt đối không nhấp vào liên kết hoặc mở tệp đính kèm nếu bạn không chắc chắn về độ tin cậy của người gửi. Ngay cả khi tin tưởng, tốt nhất bạn nên liên hệ trực tiếp với người gửi qua kênh khác (ví dụ: số điện thoại chính thức) hoặc tự nhập địa chỉ liên kết vào trình duyệt để kiểm tra. Ngoài ra, hãy lưu ý nếu máy tính hiển thị cảnh báo về liên kết hoặc tệp đính kèm, hoặc nếu bạn được yêu cầu thay đổi cài đặt bảo mật của máy tính trước khi mở chúng – đây đều là những tín hiệu nguy hiểm.
Văn Phong Email Thiếu Chuyên Nghiệp Hoặc Viết Kém?
Không thể khẳng định rằng mọi công ty hợp pháp đều không bao giờ mắc lỗi chính tả trong email của họ. Tuy nhiên, nhìn chung, các doanh nghiệp thường rất chú trọng đến việc đảm bảo email của mình được viết một cách chuyên nghiệp và chỉn chu. Họ cần duy trì hình ảnh uy tín và đáng tin cậy. Dựa vào đó, bạn có thể nhận diện email lừa đảo thông qua một số dấu hiệu:
Thứ nhất, email có thể được viết kém cỏi. Những kẻ lừa đảo thường không phải là những nhà văn chuyên nghiệp, và họ dễ mắc lỗi khi soạn thảo email lừa đảo. Hơn nữa, nhiều vụ lừa đảo đến từ các quốc gia không sử dụng tiếng Việt làm ngôn ngữ chính, và bạn có thể nhận thấy các dấu hiệu về ngữ pháp hoặc cú pháp không tự nhiên. Một email từ một thương hiệu lớn sẽ không bao giờ được viết theo kiểu ngôn ngữ đó.
Các doanh nghiệp cũng có xu hướng sử dụng văn phong trang trọng và chuyên nghiệp khi gửi email. Một email hợp pháp hiếm khi có giọng điệu quá thông thường như một tin nhắn từ bạn bè hoặc một người bán hàng dạo. Nếu bạn đang đọc một email và cảm thấy nó thiếu chuyên nghiệp hoặc quá xuề xòa để đến từ một doanh nghiệp hợp pháp, hãy tin vào trực giác của mình.
Mùa Black Friday, khi nhu cầu mua sắm tăng cao, những kẻ lừa đảo cũng tích cực hoạt động với nhiều chiêu trò tinh vi hơn. Có nhiều cách để bảo vệ bản thân khỏi chúng, bao gồm việc cập nhật phần mềm diệt virus đáng tin cậy thường xuyên. Tuy nhiên, tựu trung lại, không có gì thay thế được sự cảnh giác cá nhân của bạn. Và hãy nhớ rằng, những lời khuyên này không chỉ áp dụng cho email mà còn cho các tin nhắn lừa đảo và bài đăng trên mạng xã hội! Hãy luôn kiểm tra kỹ lưỡng trước khi nhấp vào bất kỳ liên kết hoặc cung cấp thông tin nào để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trải nghiệm số của bạn. Bạn đã từng gặp phải email lừa đảo nào chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của mình trong phần bình luận bên dưới để cùng xây dựng một cộng đồng trực tuyến an toàn hơn!
