Trong kỷ nguyên số hóa, điện thoại thông minh và các thiết bị di động đã trở thành vật bất ly thân của hàng tỷ người trên thế giới. Bên cạnh những tính năng vượt trội và tiện ích đa dạng, có một chi tiết kỹ thuật tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với mỗi thiết bị: đó là số IMEI. Vậy, IMEI là gì, tại sao nó lại quan trọng đến vậy, và sự tồn tại của nó mang ý nghĩa gì đối với người dùng? Bài viết này của thuthuattonghop.net sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện và chuyên sâu về mã số định danh thiết bị di động này.
IMEI là gì? Khái niệm và Vai trò cốt lõi
IMEI, viết tắt của International Mobile Equipment Identity, là một mã định danh duy nhất được gán cho mọi thiết bị di động có khả năng kết nối mạng di động trên toàn cầu. Mã số này đóng vai trò sống còn trong chức năng và bảo mật của một thiết bị di động. GSMA (Global System for Mobile Communications Association), một tổ chức toàn cầu, chịu trách nhiệm quản lý và giám sát hệ thống IMEI.
Mặc dù chủ yếu được biết đến trên điện thoại di động, IMEI còn có mặt trên nhiều thiết bị khác được tích hợp modem di động, bao gồm máy tính bảng, bộ phát Wi-Fi di động (mobile hotspot), đồng hồ thông minh (smartwatch), thiết bị IoT (Internet of Things) và các sản phẩm nhà thông minh.
Mỗi số IMEI được nhà sản xuất gán trong quá trình sản xuất thiết bị. Tuy nhiên, quá trình này không hoàn toàn do nhà sản xuất quyết định, mà một phần của số IMEI được tạo ra bởi các cơ quan báo cáo (reporting bodies) do GSMA chỉ định ở các khu vực khác nhau.
Vai trò chính của số IMEI là giúp các nhà mạng di động nhận diện và xác thực các thiết bị trên mạng lưới của họ. Các nhà mạng sử dụng số IMEI để nhận biết và cho phép thiết bị truy cập mạng. Ngoài ra, các nhà sản xuất đôi khi cũng sử dụng IMEI để nhận diện thiết bị cho mục đích bảo hành và hỗ trợ sau bán hàng.
Thông thường, IMEI là một mã gồm 15 chữ số. Mã định danh 15 chữ số này bao gồm ba thành phần chính: Mã phân bổ loại (Type Allocation Code – TAC), Số seri (Serial Number – SNR) và Chữ số kiểm tra (Check Digit – CD).
Sơ đồ cấu trúc chi tiết của số IMEI 15 chữ số bao gồm TAC, SNR và CD
TAC là tám chữ số đầu tiên của một số IMEI. Nó bao gồm hai thành phần chính: định danh Cơ quan báo cáo (Reporting Body – RB) và Định danh loại (Type Identifier – TI). TAC được các cơ quan báo cáo tạo ra cho các mẫu thiết bị cụ thể và chủ yếu chứa thông tin về mẫu thiết bị, chủ sở hữu thương hiệu và nhà sản xuất OEM.
SNR là sáu chữ số tiếp theo sau TAC. Đây là số seri duy nhất được gán bởi nhà sản xuất thiết bị.
CD là chữ số thứ 15, được nhà sản xuất tính toán bằng thuật toán Luhn. Chữ số này được sử dụng để xác minh tính hợp lệ và độ chính xác của toàn bộ số IMEI.
Các nhà sản xuất thiết bị cũng sử dụng một phiên bản mở rộng của IMEI được gọi là IMEISV, có 16 chữ số. Phiên bản này bỏ qua CD và bao gồm hai chữ số ở cuối liên quan đến phiên bản phần mềm của thiết bị.
Số IMEI được giới thiệu vào cuối những năm 1980 hoặc đầu những năm 1990, nhưng năm chính xác không rõ ràng. Cấu trúc ban đầu của nó bao gồm sáu chữ số là TAC và hai chữ số là mã lắp ráp cuối cùng (Final Assembly Code – FAC). FAC đã bị loại bỏ vào khoảng năm 2003, và TAC được mở rộng thành tám chữ số. Kể từ đó, cấu trúc này vẫn được sử dụng. Mặc dù nhiều tổ chức đã đóng góp vào trạng thái hiện tại của IMEI, Hiệp hội GSM (GSMA) đã chịu trách nhiệm quản lý nó từ năm 2000 và duy trì cơ sở dữ liệu IMEI toàn cầu.
Cách tìm số IMEI trên thiết bị của bạn
Việc tìm số IMEI của thiết bị, đặc biệt là trên điện thoại hoặc máy tính bảng, khá dễ dàng. Bạn chỉ cần nhập mã USSD “*#06*” và điện thoại sẽ hiển thị số IMEI của nó. Đối với các điện thoại hỗ trợ hai SIM, chúng sẽ có hai số IMEI khác nhau, tương ứng với mỗi khe SIM vật lý hoặc eSIM.
Màn hình điện thoại Android LG hiển thị hai số IMEI cho thiết bị hai SIM
Ngoài mã USSD, số IMEI còn có thể được tìm thấy trong cài đặt thiết bị. Nó thường nằm trong mục “Thông tin thiết bị” (About device) hoặc “Giới thiệu về điện thoại”. Một số nhà sản xuất cũng in số IMEI ở mặt sau của điện thoại hoặc khắc lên khay SIM. Hơn nữa, bao bì gốc của thiết bị cũng thường bao gồm số IMEI.
Đối với các thiết bị khác không phải điện thoại hay máy tính bảng, bạn có thể kiểm tra các nhãn dán trên thân thiết bị, trên bao bì hoặc trong tài liệu hướng dẫn sử dụng đi kèm để tìm số IMEI. Trong trường hợp không thể tự tìm được, bạn có thể liên hệ với nhà sản xuất thiết bị để được hỗ trợ.
Khi nào IMEI trở nên hữu ích? Các ứng dụng thực tế
Số IMEI thực sự phát huy tác dụng trong nhiều tình huống quan trọng, đặc biệt là khi thiết bị của bạn gặp sự cố hoặc bạn đang giao dịch thiết bị.
Người dùng đang cầm điện thoại Samsung Galaxy S25 Ultra và nhìn vào màn hình để kiểm tra thông tin
Khi điện thoại bị mất hoặc đánh cắp
Nếu điện thoại của bạn bị mất hoặc bị đánh cắp, bạn có thể báo cáo số IMEI này cho nhà mạng để họ đưa nó vào danh sách đen (blacklist). Bằng cách này, kẻ trộm hoặc bất kỳ ai tìm thấy điện thoại của bạn sẽ không thể sử dụng nó, ngay cả khi họ lắp một thẻ SIM mới từ một nhà mạng khác. Điều này là khả thi vì các nhà mạng sử dụng một hệ thống gọi là Sổ đăng ký định danh thiết bị (Equipment Identity Register – EIR), một cơ sở dữ liệu chứa thông tin về các số IMEI hợp lệ và bị đưa vào danh sách đen.
Mặc dù mỗi nhà mạng có EIR riêng, nhiều quốc gia cũng có Sổ đăng ký định danh thiết bị trung tâm (Central Equipment Identity Register – CEIR), và GSMA duy trì một Cơ sở dữ liệu IMEI toàn cầu (IMEI DB). Cơ sở dữ liệu của GSMA chứa thông tin về các số IMEI hợp lệ và bị đưa vào danh sách đen từ khắp nơi trên thế giới.
Bằng cách đưa số IMEI của điện thoại bị mất hoặc đánh cắp vào danh sách đen, bạn sẽ giảm đáng kể khả năng thiết bị bị lạm dụng hoặc sử dụng bởi người khác. Điều này hoạt động như một biện pháp răn đe đối với kẻ trộm và giúp bảo vệ thông tin cá nhân của bạn.
Các cơ quan thực thi pháp luật cũng có thể sử dụng số IMEI để theo dõi và thu hồi các thiết bị di động bị đánh cắp. Mặc dù điều này không đảm bảo việc thu hồi, nó có thể hỗ trợ quá trình điều tra. Tuy nhiên, để phương pháp này hoạt động, thiết bị di động cần phải được bật và kết nối với mạng di động.
Kiểm tra thiết bị di động cũ
Khi mua một thiết bị di động đã qua sử dụng, bạn có thể sử dụng số IMEI của nó để xác nhận rằng thiết bị đó không bị đánh cắp và không nằm trong danh sách đen. Có một số công cụ trực tuyến miễn phí có thể cung cấp thông tin này. Một trong những công cụ miễn phí đó là IMEI Pro.
Giao diện công cụ kiểm tra IMEI trực tuyến miễn phí trên website IMEIPro.info
Kiểm tra tương thích với nhà mạng
Số IMEI cũng có thể được sử dụng để xác nhận liệu một chiếc điện thoại có tương thích với một nhà mạng di động cụ thể hay không. Nhiều nhà mạng, như Verizon và T-Mobile (ở thị trường quốc tế), có tính năng tra cứu IMEI trên trang web của họ để kiểm tra khả năng tương thích của thiết bị với mạng của họ. Ở Việt Nam, các nhà mạng lớn cũng có công cụ tương tự để kiểm tra.
Các trường hợp khác
Ngoài ra, bạn có thể cần số IMEI khi gửi yêu cầu mở khóa điện thoại thông minh, mua bảo hiểm cho thiết bị, nộp yêu cầu bồi thường bảo hiểm, hoặc khi bạn muốn chuyển đổi nhà mạng di động.
Một số mẫu điện thoại cũ như Nexus 5, Galaxy S10e, iPhone 15 và Google Pixel trên mặt bàn
Lo ngại về quyền riêng tư liên quan đến IMEI
Mặc dù số IMEI rất cần thiết cho việc định danh và bảo mật thiết bị, vẫn có một vài lo ngại về quyền riêng tư liên quan đến chúng. Ví dụ, vì số IMEI là duy nhất, nhà mạng di động, cơ quan thực thi pháp luật hoặc các cơ quan chính phủ có thể sử dụng nó để theo dõi vị trí của bạn bằng cách kết hợp với dữ liệu tháp di động. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng người dùng phổ thông không thể sử dụng IMEI để theo dõi bất kỳ ai. Do đó, đối với hầu hết mọi người, đây không phải là một mối lo ngại lớn trong cuộc sống hàng ngày.
Ngoài ra, một số người lo sợ rằng các nhà phát triển hệ điều hành di động, như Apple và Google, có khả năng truy vấn dữ liệu IMEI từ điện thoại thông minh của bạn. Họ có thể sử dụng dữ liệu này để xây dựng hồ sơ cá nhân của bạn vì nhiều lý do khác nhau, bao gồm cả mục đích quảng cáo. Tuy nhiên, cho đến nay, dường như chưa có bằng chứng cụ thể nào cho thấy việc này đang được thực hiện một cách phổ biến hoặc bất hợp pháp.
Kết luận
Tổng thể, số IMEI là một mã định danh không thể thiếu đối với bất kỳ thiết bị di động nào. Mặc dù bạn có thể không cần quan tâm đến nó trong quá trình sử dụng hàng ngày, nhưng nó lại cực kỳ hữu ích trong nhiều tình huống quan trọng, từ việc bảo vệ thiết bị khi bị mất cắp đến việc xác minh nguồn gốc khi mua máy cũ. Nắm rõ và ghi lại số IMEI của thiết bị là một hành động thông minh để bảo vệ tài sản công nghệ của bạn.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về IMEI, vai trò và ứng dụng của nó trong thế giới công nghệ. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc kinh nghiệm nào liên quan đến IMEI, đừng ngần ngại chia sẻ trong phần bình luận bên dưới nhé!
Tài liệu tham khảo:
