Trong bối cảnh trải nghiệm xem video trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến, YouTube, nền tảng video hàng đầu thế giới, đang liên tục thắt chặt chính sách liên quan đến quảng cáo. Điều này đã châm ngòi cho một “cuộc chạy đua vũ trang” không ngừng giữa YouTube và các nhà phát triển trình chặn quảng cáo (ad blocker), khi mỗi bên đều cố gắng vượt qua đối phương trong cuộc chiến giành quyền kiểm soát trải nghiệm người dùng. Tình hình hiện tại đang leo thang, và câu chuyện về quảng cáo trên YouTube chưa bao giờ ngừng thu hút sự chú ý của cộng đồng công nghệ và người dùng phổ thông.
Lịch Sử “Cuộc Chiến Mèo Vờn Chuột” Về Quảng Cáo Trên YouTube
Quảng cáo trên YouTube hiện nay được nhiều người đánh giá là tệ hơn bao giờ hết, cả về số lượng và chất lượng. Không ít người dùng đã phải xem hai quảng cáo không thể bỏ qua trước một clip chỉ dài 30 giây, hoặc gặp quảng cáo giữa video cứ mỗi năm phút trong một video hướng dẫn dài. Các loại quảng cáo thường thấy nhất là cho các dịch vụ như Grammarly, hoặc tệ hơn là các trò chơi di động giả mạo, các mô hình đa cấp, và lừa đảo tiền điện tử. Điều này thực sự gây khó chịu và gián đoạn trải nghiệm.
Quảng Cáo Ngày Càng Xâm Nhập Và Gây Khó Chịu
YouTube không ngừng thử nghiệm các định dạng quảng cáo mới, đa dạng từ quảng cáo đầu video (pre-roll), giữa video (mid-roll), không thể bỏ qua (unskippable), quảng cáo biểu ngữ (banner ads), quảng cáo chồng lên nội dung (overlay ads), quảng cáo dọc (vertical ads), quảng cáo ngắn (bumper ads), quảng cáo mua sắm (shopping ads), cho đến cả quảng cáo trong các luồng trực tiếp và quảng cáo ẩn danh nhà tài trợ. Gần đây nhất, YouTube thậm chí còn thử nghiệm quảng cáo trên màn hình tạm dừng video (pause screen ads). Khó có thể tưởng tượng được rằng đã từng có một thời YouTube không có bất kỳ quảng cáo nào, và trọng tâm duy nhất chỉ là cung cấp một nền tảng để mọi người “tự phát sóng” nội dung của mình.
Tuy nhiên, mọi thứ tốt đẹp đều có điểm kết thúc. Với YouTube, sự kết thúc đó đến dưới hình thức của Google, khi tập đoàn này mua lại nền tảng vào năm 2006 và bắt đầu triển khai quảng cáo. Các định dạng quảng cáo ban đầu tương đối ít gây phiền toái. YouTube gọi chúng là “Quảng cáo video tương tác” (Participatory Video Ads – PVA), cho phép người xem nhấp vào để xem nội dung độc quyền từ các thương hiệu như album nhạc hay clip chương trình truyền hình. Ngoài ra còn có các quảng cáo biểu ngữ dạng văn bản tối giản và các quảng cáo khuyến mãi trải dài trên trang, đôi khi đi kèm đồ họa. Nhìn chung, chúng không quá cản trở.
Dần dần, YouTube chuyển sự chú ý đến trình phát video và bắt đầu đặt các quảng cáo biểu ngữ trực tiếp lên trên video. Khoảng năm 2010, quảng cáo pre-roll bắt đầu xuất hiện trước một số video, mặc dù tần suất chưa cao. Quảng cáo dài hơn nhưng có thể bỏ qua cũng trở nên phổ biến vào khoảng thời gian đó. Hiện tại chúng ta ít thấy hơn, nhưng quảng cáo biểu ngữ trên trang chủ YouTube cũng trở nên phổ biến. Với quảng cáo không thể bỏ qua, quảng cáo video dọc trên di động, và giờ là quảng cáo trên màn hình tạm dừng, YouTube đã cố gắng nhồi nhét quảng cáo ở hầu hết mọi ngóc ngách có thể.
Quảng cáo xuất hiện trên màn hình tạm dừng video YouTube.
Điểm mấu chốt là quảng cáo trên YouTube đã dần trở nên không thể chịu đựng nổi, và chúng dường như sẽ còn tệ hơn nữa trong tương lai.
YouTube Mạnh Tay Với Trình Chặn Quảng Cáo
Không ngạc nhiên khi nhiều người sử dụng trình chặn quảng cáo trên YouTube để cải thiện trải nghiệm xem của mình. Mặc dù khó ước tính chính xác tỷ lệ người dùng YouTube có cài đặt trình chặn quảng cáo, nhưng theo thống kê, chỉ 30% người dùng trên toàn thế giới cài đặt trình chặn quảng cáo trên máy tính (chưa tính người dùng di động). Con số này có lẽ chưa phải là quá lớn, nhưng Google đã quyết định rằng nó ảnh hưởng đủ đến doanh thu và bắt đầu ra tay mạnh mẽ với người dùng ad-block.
Những người dùng có trình chặn quảng cáo đã bắt đầu thấy một “bức tường” thông báo trong trình phát video cảnh báo rằng việc chặn quảng cáo không được phép trên nền tảng. Điều này buộc họ phải tắt trình chặn quảng cáo nếu muốn xem video. YouTube cũng đã bổ sung một độ trễ nhân tạo 5 giây cho người dùng trình chặn quảng cáo trên tất cả các trình duyệt.
Cảnh báo của YouTube khi người dùng bật trình chặn quảng cáo.
Chiến dịch trấn áp trình chặn nội dung này là một phần trong chiến lược của YouTube nhằm thúc đẩy gói đăng ký YouTube Premium. Dịch vụ đăng ký này chủ yếu được xây dựng dựa trên việc giữ lại các tính năng cốt lõi cơ bản (nhiều tính năng trước đây miễn phí). Nghe trong nền, tải xuống video chất lượng cao trên di động, phát trực tuyến chất lượng cao, và thậm chí xếp hàng video trên di động giờ đây đều bị khóa sau một bức tường phí.
Có thể thấy, YouTube đang tạo ra vấn đề và sau đó bán giải pháp. Từ góc độ của YouTube, việc đẩy mạnh quảng cáo và cấm trình chặn quảng cáo có nghĩa là tăng doanh thu từ quảng cáo hoặc có thêm người đăng ký Premium. Điều này nghe có vẻ là một chiến thắng kép cho họ. Tuy nhiên, chiến lược này có thể gây ra tác dụng ngược.
Chiến Dịch “Không Đánh Cắp Xe Hơi” Của YouTube: Con Dao Hai Lưỡi?
Khi YouTube lần đầu tiên giới thiệu “bức tường” chống trình chặn quảng cáo, các nhà phát triển ad-block đã nhanh chóng cập nhật phần mềm của họ để vượt qua. Từ đó, chúng ta có các script chống lại “anti-adblock”. Rõ ràng, các trình chặn quảng cáo đang chống trả, và YouTube vẫn chưa giành chiến thắng hoàn toàn.
Thứ hai, và quan trọng hơn, chiến lược của YouTube nhằm ngăn cản người dùng sử dụng trình chặn quảng cáo có thể sẽ gây ra tác dụng ngược. Quay trở lại những năm trước, có một chiến dịch công khai lớn chống lại vi phạm bản quyền kỹ thuật số với câu khẩu hiệu nổi tiếng “Bạn sẽ không đánh cắp một chiếc xe!”. Chiến dịch này đã đánh đồng việc tải lậu một bộ phim với việc trộm cắp xe hơi, túi xách, TV hoặc ăn cắp tại cửa hàng. Điều này đã trở thành một meme trên internet. Điều thú vị là nó cũng dẫn đến sự gia tăng đáng kể của nạn tải lậu trực tuyến. Trong những năm đầu của internet, không phải ai cũng biết rằng có thể tải nhạc và phim từ internet miễn phí. Do đó, một cách trớ trêu, nó đã khiến nhiều người có xu hướng tải lậu hơn. Các nhà nghiên cứu thậm chí đã thực hiện một nghiên cứu về hiện tượng này.
Đó chính là con đường mà YouTube đang đi theo với chiến dịch chống trình chặn quảng cáo mạnh mẽ của mình. Khi phân tích Google Trends cho các tìm kiếm liên quan đến “chặn quảng cáo YouTube”, các từ khóa này đã duy trì mức độ ổn định trong nhiều năm, ngoại trừ một số đợt tăng đột biến lớn vào khoảng tháng 9 và tháng 10 năm 2023, thời điểm YouTube triển khai rộng rãi bức tường chống trình chặn quảng cáo. Việc thử nghiệm nhiều từ khóa khác nhau cũng cho ra kết quả tương tự.
Một khảo sát của AllAboutCookies còn cho thấy lượng truy cập vào các trang về trình chặn quảng cáo YouTube của họ tăng 336%. Họ cũng thực hiện một cuộc khảo sát và phát hiện ra rằng 22% người dùng trình chặn quảng cáo có xu hướng cài đặt các trình chặn quảng cáo nâng cao hơn sau khi biết về bức tường chống ad-block của YouTube, và 52% từ chối trả tiền cho YouTube dưới bất kỳ hình thức nào.
Đó là lý do tại sao kế hoạch của YouTube nhằm đẩy lùi trình chặn quảng cáo ra khỏi nền tảng có thể sẽ phản tác dụng. Nhiều người đang tìm hiểu về phần mềm chặn quảng cáo hơn, và điều này chỉ làm cho phần mềm trở nên tinh vi hơn. Hơn nữa, những người sử dụng trình chặn quảng cáo vốn đã ít có khả năng nhấp vào quảng cáo ngay từ đầu.
Cho đến nay, có vẻ như các công ty và nhà phát triển trình chặn quảng cáo đang đi trước YouTube một bước, nhưng gã khổng lồ công nghệ này có thể vẫn còn một “đòn chí mạng” trong tay.
“Đòn Chí Mạng” Mới Của YouTube: Server-Side Ad Injection
Gần đây, YouTube đã bắt đầu thử nghiệm một loại định dạng quảng cáo hoàn toàn mới được gọi là server-side ad injection (chèn quảng cáo phía máy chủ). Thay vì phân phối quảng cáo trước hoặc giữa video như thông thường, YouTube đã bắt đầu chèn quảng cáo trực tiếp vào luồng phát video. Điều này làm cho quảng cáo trở thành một phần không thể tách rời của video YouTube, khiến các trình chặn quảng cáo hoàn toàn vô dụng vì chúng không thể phân biệt được đâu là nội dung video và đâu là quảng cáo.
Người dùng đã báo cáo về việc thấy quảng cáo mặc dù trình chặn quảng cáo vẫn đang hoạt động. Việc chèn quảng cáo phía máy chủ cuối cùng có thể sẽ làm tê liệt các trình chặn nội dung trên YouTube. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là YouTube đã hoàn toàn giành chiến thắng. Các nhà phát triển đang nỗ lực để vượt qua cơ chế chèn quảng cáo phía máy chủ. Một giải pháp tiềm năng có thể là sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện nội dung quảng cáo và tự động tua nhanh đến phần nội dung video.
Chưa rõ cuộc chiến leo thang này sẽ đi đến đâu, nhưng rõ ràng là quảng cáo trên YouTube sẽ ngày càng gây khó chịu hơn, trừ khi bạn sẵn sàng chi trả một khoản phí hàng tháng cho gói đăng ký Premium.
Cuộc chiến giữa YouTube và trình chặn quảng cáo vẫn đang tiếp diễn, và người dùng sẽ là những người trực tiếp cảm nhận những thay đổi này. Hãy cùng theo dõi và chia sẻ trải nghiệm của bạn về tình hình quảng cáo trên YouTube trong phần bình luận bên dưới!
