Linux terminal thường được biết đến như một công cụ mạnh mẽ, là “bàn làm việc” lý tưởng cho những người dùng thành thạo, các lập trình viên hay quản trị viên hệ thống nhờ khả năng tăng cường năng suất vượt trội. Tuy nhiên, ít ai biết rằng môi trường dòng lệnh này cũng mang đến những giờ phút giải trí bất ngờ. Ngoài việc lập trình và viết script, bạn hoàn toàn có thể tìm thấy niềm vui trong terminal thông qua những tựa game cổ điển độc đáo. Một trong số đó là bộ sưu tập BSD games, thừa hưởng từ các trò chơi từng rất phổ biến trên BSD – một trong những “tổ tiên” của Linux. Những trò chơi dựa trên văn bản (text-based games) này ban đầu được phát triển từ cuối thập niên 1970 đến 1980.
Điều đáng ngạc nhiên là nhiều game trong số này vẫn có thể được chơi trên các hệ thống Linux hiện đại ngày nay. Ai trong chúng ta cũng cần một khoảng nghỉ giữa những dòng lệnh và quy trình công việc liên tục, và BSD games chính là lựa chọn hoàn hảo để thư giãn ngay tại terminal của mình.
Mặc dù bài viết này tập trung vào bộ sưu tập BSD games, bạn không nhất thiết phải sử dụng hệ thống BSD để trải nghiệm chúng. Gói “bsdgames” có mặt trên nhiều bản phân phối Linux phổ biến. Nếu bạn đang sử dụng Ubuntu hoặc Debian, việc cài đặt rất đơn giản. Bạn chỉ cần mở terminal và nhập lệnh sau:
sudo apt install bsdgamesĐối với các bản phân phối Linux khác, bạn có thể thử tìm kiếm các gói có tên tương tự như “bsdgames” hoặc “bsd-games” trong trình quản lý gói của mình (ví dụ: dnf search bsdgames trên Fedora, pacman -Ss bsdgames trên Arch Linux). Gói này đi kèm với rất nhiều trò chơi và cả những thứ mà tôi chỉ có thể gọi là “không hẳn là game” theo cách hiểu thông thường. Tôi đã thử chúng để xem liệu chúng có còn sức hấp dẫn trong bối cảnh công nghệ hiện tại hay không, và kết quả thực sự đáng để khám phá.
Hướng Dẫn Cài Đặt BSD Games trên Linux
Trước khi đi sâu vào khám phá từng trò chơi, việc đầu tiên là cài đặt gói bsdgames lên hệ thống Linux của bạn. Như đã đề cập, trên các hệ điều hành dựa trên Debian/Ubuntu, bạn chỉ cần một lệnh duy nhất:
sudo apt install bsdgamesLệnh này sẽ tải xuống và cài đặt tất cả các trò chơi có trong gói bsdgames, giúp bạn sẵn sàng trải nghiệm chỉ trong vài phút. Đối với người dùng các bản phân phối khác, hãy sử dụng trình quản lý gói tương ứng của bạn. Ví dụ:
- Fedora/RHEL:
sudo dnf install bsd-games - Arch Linux:
sudo pacman -S bsd-games - openSUSE:
sudo zypper install bsdgames
Sau khi cài đặt thành công, bạn có thể gõ tên từng trò chơi trực tiếp vào terminal để khởi động. Bộ sưu tập này không chỉ mang đến các trò chơi giải trí mà còn có những “thử thách” tư duy, thậm chí là các công cụ thú vị dựa trên văn bản, tất cả đều góp phần tạo nên một trải nghiệm độc đáo trên dòng lệnh.
Khám Phá 10 Trò Chơi Kinh Điển từ BSD Games
Bộ sưu tập BSD games chứa đựng nhiều “viên ngọc” ẩn mà những người dùng terminal nên thử. Dưới đây là cái nhìn chi tiết về 10 trò chơi nổi bật và đáng trải nghiệm nhất.
1. Snake: Phiên Bản “Rắn Săn Mồi” Độc Đáo Trên Terminal
Nếu bạn từng sử dụng điện thoại di động vào những năm 90, trò chơi này có thể mang lại cảm giác quen thuộc. snake trong BSD games không hoàn toàn giống với phiên bản “rắn săn mồi” mà bạn từng chơi trên những chiếc điện thoại cũ (bản thân nó cũng là một bản sao từ một game thập niên 1970). Thay vì điều khiển con rắn ăn mồi, bạn sẽ hóa thân thành một nhân vật và cố gắng né tránh con rắn được tạo thành từ ký tự ASCII, đồng thời thu thập tiền.
Bạn di chuyển nhân vật của mình bằng các phím HJKL, tương tự như cách điều khiển trong trình soạn thảo Vi. Lối chơi của snake là theo lượt, điều này mang lại cho bạn thời gian để suy nghĩ kỹ lưỡng về nước đi tiếp theo. Game còn cung cấp gợi ý về nơi bạn có thể di chuyển, hoặc bạn có thể dịch chuyển tức thời đến một vị trí ngẫu nhiên trên màn hình, dù điều này sẽ khiến bạn mất một ít tiền. Đây là một cách thú vị để trải nghiệm lại một tựa game huyền thoại với một góc nhìn khác biệt.
Người chơi đang di chuyển trong game rắn phiên bản BSD trên terminal Linux.
2. Sail: Mô Phỏng Hải Chiến Đầy Thử Thách
Tựa game sail là một bất ngờ lớn với độ phức tạp đáng kinh ngạc so với thời điểm nó ra đời. Dựa trên một trò chơi bàn cờ Avalon Hill, sail hướng tới mục tiêu mô phỏng chân thực các trận hải chiến lịch sử. Trang hướng dẫn (manual page) của trò chơi thực sự đáng đọc, với những diễn giải chi tiết về các yếu tố lịch sử.
Vì hạn chế về thời gian, tôi không thể đi sâu khám phá trò chơi này một cách triệt để, nhưng sail chắc chắn có tiềm năng trở thành một dự án thú vị cho cuối tuần. Game chứa một lượng lớn các thuật ngữ hàng hải chuyên biệt, cho thấy nó không phải là một trò chơi giải trí đơn thuần hay “giải lao giữa giờ”. Sự phức tạp này khiến tôi nhận ra sự khéo léo và tài tình mà các nhà phát triển BSD đã đặt vào, ngay cả đối với những trò chơi giải trí.
Giao diện game hải chiến Sail trong quá trình chơi trên terminal Linux.
3. Trek: Cuộc Phiêu Lưu Không Gian Trong Kỷ Nguyên Vàng Của Star Trek
trek là một phiên bản chuyển thể của trò chơi Star Trek kinh điển, từng rất phổ biến trên các máy tính lớn vào thời điểm BSD bắt đầu phát triển. Trong game này, bạn có thể dịch chuyển vòng quanh vũ trụ và tiêu diệt người Klingon. Rõ ràng, trò chơi này được phát triển trước các phần phim và chương trình truyền hình Star Trek sau này, mang đậm phong cách và cảm hứng từ những tác phẩm Star Trek nguyên bản, đưa người chơi vào một cuộc phiêu lưu không gian đúng nghĩa trong kỷ nguyên vàng của khoa học viễn tưởng.
Game Trek phiên bản BSD đang được chơi trên màn hình terminal Linux.
4. Robots: Chiến Thuật Né Tránh Robot ASCII
robots là một trò chơi dựa trên ký tự ASCII vui nhộn và đòi hỏi chiến thuật. Bạn vào vai một con người đang bị các robot truy đuổi. Theo trang hướng dẫn, lý do duy nhất được đưa ra là robot đơn giản là “ác”. Đó là tất cả cốt truyện mà bạn nhận được trong những trò chơi kiểu này. Mục tiêu của bạn là né tránh robot bằng cách khiến chúng va vào nhau hoặc va vào các mảnh vỡ sau va chạm. Bạn cũng có thể dịch chuyển đến một phần khác của bản đồ để thoát hiểm. robots mang cảm giác giống như một phiên bản theo lượt của tựa game Robotron 2084 cổ điển.
Bạn có thể di chuyển bằng cách sử dụng các phím tương tự như trong trình soạn thảo Vi hoặc Vim, điều này không có gì ngạc nhiên vì cả BSD games và Vi đều có nguồn gốc từ UC Berkeley. Một trong những nhà phát triển của trò chơi này là Ken Arnold, người đã tạo ra Rogue nguyên bản – tiền thân của NetHack và các trò chơi thuộc thể loại “roguelike” khác. Giống như các game nhập vai cổ điển đó, robots dường như là một màn trình diễn khả năng của màn hình CRT, vốn vẫn còn khá mới mẻ khi nó được viết lần đầu.
Trạng thái chơi game Robots trên terminal, với các ký tự ASCII thể hiện người và robot.
5. Hack: Tiền Thân Của NetHack Và Dòng Game “Roguelike”
Khi nhắc đến các game “roguelike”, hack chính là một trong số đó. Trò chơi này phần lớn được lấy cảm hứng từ tựa game Rogue nguyên bản. hack là một game phiêu lưu khám phá ngục tối (dungeon crawler) kinh điển, với bản đồ được tạo ngẫu nhiên theo thủ tục, đảm bảo mỗi lần chơi là một trải nghiệm khác biệt. Mục tiêu của bạn là tìm kiếm Amulet of Yendor trong khi có thể lựa chọn chơi các lớp nhân vật khác nhau – đây chính là điểm nổi bật ban đầu của hack.
Nếu thiết lập này khiến bạn nghĩ đến NetHack, thì bạn đã đúng. hack thực chất là một phiên bản sơ khai của trò chơi đó. Mặc dù phiên bản này vẫn rất thú vị, nhưng rõ ràng nó vẫn còn khá “thô” nếu bạn đã từng chơi các phiên bản NetHack sau này. Thậm chí các nhà phát triển còn thừa nhận rằng trò chơi còn đầy lỗi trong trang hướng dẫn (mà các trang hướng dẫn này cũng thú vị không kém việc chơi game trong bộ sưu tập này). Có lẽ bạn nên cài đặt một phiên bản NetHack hiện đại hơn trên hệ thống của mình nếu muốn thực sự “crawling dungeon” theo phong cách ASCII.
Giao diện game Hack phiên bản BSD đang chạy trên terminal Linux.
6. ATC: Thử Thách Kiểm Soát Không Lưu
Bạn đã bao giờ nghĩ đến việc tìm một công việc ít căng thẳng hơn chưa? Có lẽ một công việc thư giãn hơn, như kiểm soát không lưu? Với atc, bạn có thể nếm trải cảm giác trở thành một kiểm soát viên không lưu.
Trong trò chơi này, bạn sẽ đưa ra các hướng dẫn cho máy bay để chúng rẽ, tăng độ cao, giảm độ cao, bay vòng và hạ cánh. Nhiệm vụ của bạn là ngăn chúng va vào nhau hoặc rời khỏi khu vực không phận của bạn một cách bất hợp pháp bên ngoài các lối thoát được chỉ định ở góc màn hình.
atc có lẽ là trò chơi phức tạp nhất trong bộ BSD games, và là một trò chơi mà tôi không thể nắm vững ngay lập tức. Tôi nhớ mình đã từng cố gắng chơi một trò tương tự được chuyển thể sang MS-DOS khi còn bé, vì vậy đây dường như cũng là một game kinh điển khác. Ít nhất thì trò chơi này cũng cho tôi thấy rằng việc không theo đuổi sự nghiệp kiểm soát không lưu có thể là một quyết định đúng đắn đối với bản thân tôi.
Màn hình game kiểm soát không lưu ATC trong terminal Linux, hiển thị các máy bay và đường bay.
7. Adventure: Khám Phá Hang Động Khổng Lồ (Colossal Cave)
Đây là trò chơi Adventure kinh điển, từng rất phổ biến trên các máy tính lớn vào thập niên 1970. Vì cả Adventure và BSD đều bắt đầu cùng thời điểm, có lẽ việc một phiên bản chuyển thể dành cho BSD Unix ra đời là điều không thể tránh khỏi, xét việc cả hai đều có tầm ảnh hưởng lớn trong văn hóa “geek”. Mục tiêu của trò chơi rất đơn giản: bạn phải khám phá Hang động Khổng lồ (Colossal Cave).
Trò chơi đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn hóa máy tính theo nhiều cách khác, chẳng hạn như câu nói kinh điển “twisty maze of passages, all alike” (mê cung ngoằn ngoèo với những lối đi giống hệt nhau) trong hang động và từ ma thuật “XYZZY”. Vì những lý do này, bạn có thể muốn chơi thử để trải nghiệm một phiên bản sơ khai của thứ mà chúng ta ngày nay gọi là “meme”. Adventure đã hệ thống hóa nhiều yếu tố của các trò chơi phiêu lưu văn bản, như việc di chuyển theo các hướng la bàn.
Game phiêu lưu văn bản Adventure trong terminal Linux, hiển thị các dòng mô tả và lệnh.
8. Backgammon: Game Cờ Cổ Điển Trên Dòng Lệnh
Đây là một phiên bản của trò chơi cờ bàn cổ điển Backgammon. Bạn có thể chơi với máy tính hoặc với một người chơi khác. Rất tiếc, cá nhân tôi không biết cách chơi Backgammon. May mắn thay, có một lệnh được gọi là teachgammon cung cấp hướng dẫn đầy đủ về cách chơi trò này.
Tuy nhiên, để thực sự thành thạo Backgammon sẽ mất nhiều thời gian hơn mức tôi có thể dành cho bài viết này, vì vậy tôi đành gác lại việc phát triển chiến lược cho một dịp khác. Trò chơi này có độ phức tạp về chiến thuật tương đương với Cờ vua, đòi hỏi sự tính toán và tư duy sâu sắc từ người chơi.
Hướng dẫn chơi Backgammon (teachgammon) trên terminal Linux.
9. Canfield: Phiên Bản Solitaire Khó Hơn
Dường như không có máy tính nào hoàn chỉnh nếu thiếu một trò chơi solitaire, và BSD cũng không phải là ngoại lệ. Phiên bản này dựa trên biến thể Canfield cổ điển của solitaire. Đây là một biến thể từng được chơi bằng tiền trong sòng bạc, do đó nó khó hơn nhiều so với phiên bản Klondike mà bạn có thể đã quen thuộc trên Windows.
Điểm khác biệt chính của phiên bản này so với các trò solitaire khác là nó hoàn toàn dựa trên văn bản. Các quân bài được biểu diễn bằng chữ cái hoặc số để chỉ cấp bậc và chất. Ví dụ: Queen of Hearts là “Qh”, và Ace of Spades là “As”. Điều này tạo nên một trải nghiệm chơi bài độc đáo và đầy thử thách ngay trong môi trường dòng lệnh.
Trạng thái chơi game bài Solitaire Canfield trên terminal Linux.
10. Cribbage: Game Bài Đặc Sắc Cho Người Yêu Thích Thử Thách
Tôi là một người yêu thích các trò chơi bài, nhưng không phải lúc nào cũng có cơ hội chơi cùng những người khác, vì vậy các phiên bản máy tính luôn là một lựa chọn tuyệt vời đối với tôi. Một trong những game tôi luôn muốn thử là Cribbage, và may mắn thay, có một phiên bản trong BSD games. Trò chơi này bao gồm cả hướng dẫn chi tiết, tuy nhiên, cá nhân tôi vẫn thích một phiên bản đồ họa hiện đại hơn cho các trò chơi bài. Dù sao đi nữa, ít nhất là tôi sẽ không cần đến một bàn Cribbage vật lý để chơi phiên bản này trên terminal.
Game bài Cribbage đang được chơi với máy tính trên terminal Linux.
Kết Luận
Bộ sưu tập BSD games là một minh chứng sống động cho thấy Linux terminal không chỉ là một công cụ mạnh mẽ dành cho công việc, mà còn là cánh cổng dẫn đến những trải nghiệm giải trí độc đáo và mang đậm dấu ấn lịch sử. Từ những tựa game phiêu lưu văn bản đầy kịch tính như Adventure hay Hack, cho đến những trò chơi đòi hỏi tư duy chiến thuật như sail và atc, hay đơn giản là những phút giây thư giãn với snake hoặc canfield, BSD games mang đến một cái nhìn mới về khả năng của môi trường dòng lệnh.
Những trò chơi này không chỉ là những công cụ giải trí đơn thuần; chúng còn là những di sản văn hóa máy tính, thể hiện sự khéo léo và tài tình của các nhà phát triển trong việc tạo ra trải nghiệm tương tác phong phú chỉ với văn bản thuần túy. Việc trải nghiệm BSD games cũng là cách để bạn kết nối với lịch sử phát triển của hệ điều hành và khám phá một khía cạnh thú vị, ít được biết đến của Linux.
Dù bạn là một lập trình viên dày dạn, một quản trị viên hệ thống, hay chỉ đơn giản là một người dùng Linux muốn tìm kiếm một cách giải trí khác biệt, bộ sưu tập BSD games chắc chắn sẽ không làm bạn thất vọng. Hãy thử cài đặt và dành chút thời gian khám phá những “viên ngọc” cổ điển này. Bạn có thể sẽ bất ngờ với những gì mình tìm thấy và tìm thấy một cách mới để thư giãn ngay tại giao diện dòng lệnh quen thuộc.
Đừng ngần ngại khám phá và chia sẻ trải nghiệm của bạn về những tựa game độc đáo này trong phần bình luận bên dưới!
