Tôi lớn lên gắn liền với hệ điều hành Windows và những chiếc máy tính xách tay. Thế nhưng, ở thời điểm hiện tại, cả hai khái niệm này đều mang lại cảm giác của một thứ gì đó đã thuộc về quá khứ. Mặc dù tôi không dám chắc mình đã hoàn toàn từ bỏ laptop, nhưng nếu có sở hữu một chiếc trong tương lai, tôi biết rằng nó sẽ không còn chạy Windows nữa. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, liệu Windows có thực sự đang trở nên lỗi thời?
Windows: Một Bước Lùi Về Quá Khứ
Mô tả máy tính để bàn chạy Windows cũ với màn hình CRT và giao diện Windows XP
Cho đến khi tôi 18 tuổi, Windows gần như là hệ điều hành duy nhất mà tôi biết đến. Tôi từng tiếp xúc với Linux, nhưng đó chỉ là những trải nghiệm rời rạc với một đĩa CD Live và một chiếc PC cũ để thử nghiệm. Thời điểm đó chưa có smartphone hay tablet. Windows là nơi tôi “sinh sống” và làm việc.
Tôi bắt đầu chuyển sang sử dụng Linux toàn thời gian vào khoảng năm 2009, khi còn đang học đại học. Ngoại trừ một thời gian ngắn dùng thử Windows 7, tôi đã rời xa Windows kể từ đó.
Mỗi khi có dịp ngồi trước một chiếc máy tính chạy Windows, tôi luôn ngạc nhiên về việc có quá nhiều thứ vẫn chưa thay đổi. Đúng là giao diện đã đẹp hơn, một số ứng dụng cũng tốt hơn, nhưng tất cả chỉ mang lại cảm giác ảo ảnh, một sự thay đổi hời hợt ở bề mặt.
Giao diện màn hình nền Windows 11 hiện đại với các biểu tượng và thanh tác vụ mới
Việc phần lớn phần mềm vẫn được cài đặt bằng cách tìm kiếm trên web và tải xuống các file EXE mang lại cảm giác lỗi thời đến kinh ngạc. Khi tôi muốn cài đặt Steam và thấy một trình cài đặt kiểu cũ quen thuộc, nó gây ấn tượng tương tự như khi tôi ngồi vào một chiếc ô tô từ những năm 90. Nó vẫn hoạt động, và tôi biết có rất nhiều người vẫn dùng chúng hàng ngày, nhưng rõ ràng công nghệ đã tiến xa hơn rất nhiều.
Sự Mơ Hồ và Lạc Hậu Trong Giao Diện Người Dùng Windows
Bất kỳ người dùng Linux nào cũng sẽ quen với việc mọi người thường nói rằng họ dùng Windows vì nó “dễ dàng” và “chỉ cần hoạt động”. Nhưng khi bạn rời xa Windows, rất có thể bạn sẽ nhận ra rằng sự dễ dàng đó chủ yếu đến từ sự quen thuộc chứ không phải bản chất dễ sử dụng.
Chẳng hạn, việc gọi ổ SSD chứa hệ điều hành là ổ C có ý nghĩa trực quan gì? Hay tại sao “flash drive” hay “USB stick” lại ngụ ý là ổ D, và tại sao nó lại dùng cùng một ký tự có thể được gán cho ổ đĩa DVD? Điều này cho thấy sự thiếu nhất quán và logic trong cách Windows quản lý thiết bị lưu trữ.
Cửa sổ "This PC" trong Windows hiển thị các ổ đĩa và thiết bị được kết nối, minh họa sự thiếu trực quan của hệ thống ký tự ổ đĩa
Tương tự, mặc dù có hơn một tá cách khác nhau để mở ứng dụng Cài đặt mới, Bảng điều khiển (Control Panel) cũ vẫn tồn tại trong Windows 10 và hiện vẫn còn trong Windows 11. Hơn nữa, dù mất thời gian để thiết lập một chiếc điện thoại mới và gỡ bỏ các ứng dụng không mong muốn, điều đó chẳng thấm vào đâu so với tất cả những gì bạn cần làm để một bản cài đặt Windows mới ngừng gây khó chịu.
Tôi có thể kể thêm về Windows Registry hay việc quản lý driver, nhưng điều đó sẽ dẫn đến luận điểm tiếp theo của tôi.
Gánh Nặng Bảo Trì Cao Của Windows
Windows là một phần lý do khiến nhiều người cảm thấy e ngại khi sử dụng PC. Có quá nhiều thứ bạn cần phải ghi nhớ để thực hiện. Hãy chắc chắn chạy phần mềm quét virus, vì có rất nhiều cách để lây nhiễm vào máy tính Windows. Hãy nhớ chống phân mảnh ổ cứng để nó không bị chậm (nhưng chỉ khi đó không phải là ổ SSD). Đảm bảo bạn không nhấp vào bất kỳ thứ gì có thể khóa máy tính của mình và khiến bạn trở thành nạn nhân của một cuộc tấn công ransomware.
Đã hàng thập kỷ trôi qua, và người ta vẫn nói về màn hình xanh, hoặc màn hình đen chết chóc (Blue/Black Screen of Death).
Smartphone và tablet cũng có vấn đề của riêng chúng, nhưng nhìn chung chúng “chỉ cần hoạt động”. Đó là lý do tại sao ngày càng nhiều người chuyển sang sử dụng chúng. Nhiều người không thay thế PC bằng điện thoại – điện thoại chỉ đơn giản là chiếc máy tính đầu tiên mà họ có thể thực sự hiểu được cách sử dụng.
Tôi biết rằng sau một tuần sử dụng Windows làm PC chính trở lại, tôi sẽ lại hiểu cách dùng nó một cách ổn thỏa. Chỉ là tôi không còn muốn làm thêm những công việc đó nữa. Suy cho cùng, tôi đã không phải làm vậy trong hơn một thập kỷ qua. Điều đó giống như việc yêu cầu tôi phải quay lại việc thay dầu, kiểm tra bugi, dây đai động cơ, bộ chuyển đổi xúc tác và ống xả sau khi đã lái xe điện gần mười năm nay. Windows giống như một chiếc xe bán tải lớn, làm được nhiều việc hơn tôi cần, ngốn quá nhiều năng lượng và đòi hỏi quá nhiều bảo trì để có thể tiếp tục lăn bánh trên đường.
Các Hệ Điều Hành Thay Thế Phát Triển Mạnh Mẽ Hơn Bao Giờ Hết
Khi tôi còn nhỏ, Windows gần như đồng nghĩa với máy tính, và Mac chỉ chiếm một thị phần nhỏ. Linux hầu như không phải là một lựa chọn khả thi ngay cả đối với những người có kiến thức và sự kiên nhẫn để mày mò.
Ngày nay, câu chuyện đã hoàn toàn khác. MacBook vẫn là thiểu số, nhưng chúng thống trị nhiều lĩnh vực sáng tạo. Nhiều học sinh đang lớn lên với Chromebook, chứ không phải máy Windows. Thách thức lớn nhất của Linux là nó không được cài đặt sẵn trên bất kỳ chiếc PC nào bạn thấy ở các cửa hàng lớn, mặc dù nó rất dễ học sau khi bạn đã cài đặt và chạy được.
Samsung từ lâu đã tích hợp chế độ máy tính để bàn trên nhiều điện thoại và máy tính bảng của mình với tên gọi Samsung DeX, và đây không phải là công ty smartphone duy nhất có tính năng này. Hiện tại, Google đang nghiên cứu tích hợp trực tiếp tính năng này vào Android.
Windows đơn giản là có quá nhiều đối thủ cạnh tranh. Có rất ít lý do để tôi quay trở lại với nó khi tôi vẫn đang làm mọi việc rất tốt mà không cần đến nó.
Tương Lai PC: Không Còn Là Laptop Hay Desktop Truyền Thống?
Thành thật mà nói, form factor PC truyền thống không còn hấp dẫn tôi nhiều nữa. Tôi không muốn bị bó buộc vào một vị trí cố định khi sử dụng máy tính để bàn, và tôi chưa bao giờ là một người hâm mộ tư thế ngồi khi dùng laptop.
Ngày nay, tôi thực hiện tất cả công việc của mình từ chiếc điện thoại gập dạng sách, một chiếc Galaxy Z Fold 6. Hầu hết thời gian tôi thậm chí còn không dùng Samsung DeX – tôi chỉ làm việc trực tiếp trên màn hình bên trong của điện thoại.
Chiếc bút stylus của tôi đã thay thế bàn phím và chuột như là cách tương tác chính với máy tính. Tôi đã được tiếp xúc với một cách tính toán hoàn toàn khác, cách mà nó có thể thích ứng và định hình theo bất kỳ form factor nào mà tôi muốn. Trong khi đó, Windows chỉ phù hợp với một chiếc PC truyền thống, và thậm chí trong vai trò đó, nó cũng đang làm một công việc “già cỗi”.
Khi xem xét chiếc máy tính tiếp theo của mình, tôi không còn để mắt đến những gì Microsoft đang làm, và tôi cũng chưa bao giờ đặc biệt quan tâm đến Apple. Thay vào đó, tôi đang theo dõi sát sao sự phát triển của điện thoại với sự quan tâm lớn, khi chúng mở rộng để trở thành những chiếc máy tính cá nhân mạnh mẽ, dễ thích nghi và có khả năng hơn nữa.
Kết luận: Qua lăng kính trải nghiệm cá nhân, có thể thấy rằng Windows đang dần mất đi vị thế độc tôn và sự phù hợp trong một thế giới công nghệ luôn tiến hóa. Sự trỗi dậy của các hệ điều hành thay thế và đặc biệt là sức mạnh ngày càng tăng của thiết bị di động đã mở ra những chân trời mới cho định nghĩa về “máy tính cá nhân”. Có lẽ, đã đến lúc chúng ta cần nhìn nhận lại vai trò của Windows và sẵn sàng cho những đổi thay lớn hơn trong cách chúng ta làm việc và tương tác với công nghệ. Bạn nghĩ sao về tương lai của máy tính cá nhân và liệu Windows có còn giữ vững được vị thế của mình? Hãy chia sẻ quan điểm của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
