Kể từ khi Street Fighter II ra mắt tại các khu trò chơi điện tử vào năm 1991, đầu vào chuyển động (motion inputs) đã trở thành một phần không thể thiếu định hình thể loại game đối kháng. Mặc dù không phải ai cũng yêu thích sự phức tạp của chúng – thậm chí nhiều người đã từ bỏ thể loại này vì lý do đó – vẫn có một lý do thuyết phục khiến motion inputs tồn tại vững chắc cho đến tận ngày nay. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích cơ chế phức tạp này, từ nguyên nhân gây tranh cãi đến những giá trị cốt lõi mà nó mang lại, đồng thời khám phá xu hướng các tựa game đối kháng hiện đại đang nỗ lực để trở nên dễ tiếp cận hơn mà vẫn giữ được tinh hoa truyền thống.
Tại sao Đầu vào Chuyển động (Motion Inputs) gây tranh cãi?
Nếu bạn đã từng chơi một tựa game đối kháng truyền thống, chắc chắn bạn đã quen thuộc với khái niệm đầu vào chuyển động. “Motion inputs” là các lệnh điều khiển yêu cầu bạn thực hiện một chuỗi các thao tác định hướng liên tiếp để thực hiện một đòn tấn công cụ thể. Ví dụ, người hâm mộ Street Fighter sẽ dễ dàng nhận ra lệnh “quarter circle forward” (xoay một phần tư vòng tròn về phía trước) – bao gồm việc nhấn “xuống” và đẩy cần analog hoặc D-pad 90° sang phải – là khởi đầu của lệnh thực hiện chiêu “Hadouken” của Ryu và Ken.
Mức độ phức tạp của motion inputs có thể thay đổi đáng kể. Chiêu Hadouken trong Street Fighter II nổi tiếng là một chiêu dễ thực hiện, chỉ yêu cầu người chơi thực hiện một quarter circle forward và nhấn nút “đấm”. Tuy nhiên, mỗi bộ chiêu thức trong game đối kháng đều có sự kết hợp giữa các lệnh đơn giản và những chuỗi đầu vào dài, khó.
Một số đòn tấn công yêu cầu bạn thực hiện nhiều quarter circle và nhấn nút liên tiếp trong thời gian ngắn. Những chiêu khác liên quan đến các motion inputs phức tạp hơn như “half-circles” (lệnh định hướng 180°), “charge motions” (giữ một hướng trước khi nhanh chóng nhấn hướng đối diện), hoặc “dragon punch (DP) motions” (bắt đầu bằng một hướng trái hoặc phải trước khi nhấn xuống theo hình chữ Z).
Hầu hết các motion inputs không quá khó để thực hiện khi luyện tập một mình, nhưng thử thách thực sự đến từ việc thực hiện chúng dưới áp lực. Mọi thứ trở nên phức tạp khi bạn phải thực hiện hoàn hảo nhiều lệnh liên tiếp để tung ra một chiêu thức trong khi giao tranh với một người chơi khác. Việc dành thời gian để thực hiện các motion này sẽ khiến bạn dễ bị tấn công, đặt bạn dưới áp lực phải hoàn thành các lệnh càng nhanh càng tốt. Điều này có vẻ không quá khó đối với những người hâm mộ game đối kháng lâu năm đã thành thạo các motion này, nhưng những người chơi thiếu kinh nghiệm có thể sẽ liên tục mắc lỗi với các motion phức tạp hơn.
Minh họa các lệnh đầu vào phức tạp trong King of Fighters 2002 Unlimited Match, với hình ảnh Geese Howard nổi bật.
Đây là điểm khác biệt của motion inputs so với các sơ đồ điều khiển trong những thể loại game khác. Trái ngược với các điều khiển đơn giản và trực quan trong các thể loại khác, motion inputs yêu cầu luyện tập để hiểu và thành thạo đúng cách. Nếu bạn muốn học bất cứ điều gì vượt xa các yếu tố cơ bản trong bộ chiêu thức của một nhân vật, bạn được khuyến khích dành thời gian ghi nhớ và luyện tập các motion khó và đầu vào chính xác. Việc học motion inputs có thể tốn rất nhiều thời gian, và đó là một phần lớn lý do tại sao nhiều người chơi gặp khó khăn khi tiếp cận game đối kháng.
Điều này càng trở nên khó khăn hơn khi một số game đối kháng như Tekken 7 và The King of Fighters XV có danh sách nhân vật khổng lồ với hơn 50 võ sĩ có thể chơi được, với một số nhân vật trong Tekken sở hữu hơn 100 lệnh và chuỗi tấn công độc đáo. Bạn chắc chắn không cần phải học cách chơi mọi nhân vật, nhưng chỉ việc tìm ra nơi để bắt đầu cũng có thể gây choáng ngợp cho người chơi lần đầu.
Toàn bộ danh sách nhân vật đa dạng trong game King of Fighters XV, thể hiện số lượng lớn các võ sĩ.
Motion inputs cuối cùng sẽ bớt đáng sợ hơn khi bạn đã quen với chúng, nhưng chúng chỉ là khởi đầu của sự phức tạp trong thể loại game đối kháng. Không chỉ đủ khi bạn biết cách thực hiện motion inputs; bạn còn cần học khi nào nên sử dụng các đòn tấn công này, khi nào nên đỡ đòn, cách đọc đối thủ, và tận dụng các cơ chế khác để chơi ở cấp độ cao. Nếu bạn muốn chuyên sâu hơn, hãy nghiên cứu dữ liệu khung hình (frame data) của một nhân vật để tìm ra điểm mạnh và điểm yếu của từng chiêu thức riêng lẻ của họ.
Bản thân game đối kháng đã phức tạp, đó là lý do tại sao một số người chơi coi motion inputs là một rào cản không cần thiết đối với người mới tham gia thể loại này. Các series game đối kháng thân thiện với người mới như Mortal Kombat và Super Smash Bros. đã chứng minh rằng game đối kháng vẫn có thể mang lại cơ chế sâu sắc và lối chơi thỏa mãn với các đầu vào được đơn giản hóa đáng kể.
Mặc dù có những vấn đề này, motion inputs truyền thống vẫn được sử dụng rộng rãi trong các series game đối kháng nổi bật như Street Fighter và Tekken. Điều này khó có thể thay đổi sớm, vì nhiều người hâm mộ game đối kháng (bao gồm cả người viết) thực sự thích chơi với các motion inputs phức tạp. Chúng có vẻ khó hiểu và phức tạp không cần thiết, nhưng có một vài lý do khiến người hâm mộ game đối kháng đã yêu thích motion inputs.
Tại sao Đầu vào Chuyển động lại là một phần quan trọng của Game Đối kháng?
Cảnh gameplay hành động từ Tekken 8, với Steve Fox tung cú đấm vào Marshall Law, minh họa độ phức tạp của chiêu thức.
Như đã đề cập trước đó, một số motion inputs khó thực hiện hơn những cái khác, nhưng đó là một phần quan trọng trong thiết kế của thể loại này. Game đối kháng thường sử dụng các mức độ phức tạp đầu vào khác nhau như một phương tiện tinh tế để cân bằng bộ chiêu thức của mỗi nhân vật. Các đòn tấn công cơ bản cận chiến và đòn tấn công tầm xa thường nhanh và dễ thực hiện nhưng thường gây sát thương nhỏ. Các chiêu thức mạnh hơn thường đi kèm với một nhược điểm, chẳng hạn như hoạt ảnh khởi động chậm, phụ thuộc vào một thanh năng lượng có thể tiêu hao, hoặc một motion input dài và phức tạp hơn.
Hãy lấy Potemkin từ Guilty Gear Strive làm ví dụ. Một số đòn tấn công nhanh nhất của anh ta là cú đấm nhảy “Mega Fist” và chiêu tấn công tầm xa “Slide Head”, cả hai đều được thực hiện bằng một quarter circle forward đơn giản sau đó là một lần nhấn nút. Tuy nhiên, các đòn tấn công này được cân bằng bởi thực tế là chúng dễ bị đoán trước, dễ bị chặn và gây sát thương khá thấp.
So sánh điều đó với chiêu thức đặc trưng của anh ta, “Potemkin Buster”, yêu cầu bạn thực hiện một chuyển động nửa vòng tròn (half-circle) vào một đầu vào định hướng và một lần nhấn nút. Thực hiện và kết nối thành công đòn tấn công này sẽ dẫn đến một đòn khóa lệnh tàn khốc có thể xóa sạch máu đối thủ chỉ trong ba đòn đánh.
Nếu Potemkin Buster hoặc các chiêu thức gây sát thương tương tự có thể được thực hiện chỉ bằng một lần nhấn nút, hầu hết người chơi sẽ không ngần ngại spam nó trong mọi trận đấu. Sẽ không có bất kỳ động lực nào để sử dụng các chiêu thức khác hoặc thậm chí các nhân vật khác, dẫn đến một trải nghiệm mất cân bằng nghiêm trọng (và thực sự nhàm chán).
May mắn thay, Guilty Gear Strive và hầu hết các game đối kháng khác đều thiết kế nhân vật của họ xoay quanh những hạn chế của motion inputs. Các đòn tấn công dài hơn có biên độ lỗi lớn hơn, nhưng việc thực hiện thành công chúng sẽ được thưởng bằng một kết quả mạnh mẽ. Do thời gian cần thiết để nhập liệu, bạn sẽ không phải lúc nào cũng có cơ hội thực hiện các chiêu thức này, buộc bạn phải sử dụng cả các đòn tấn công yếu hơn với thời gian khởi động nhanh hơn hoặc các đầu vào đơn giản hơn. Thiết kế này cho phép các nhân vật game đối kháng sở hữu cả các đòn tấn công cực kỳ mạnh mẽ mà không làm cho phần còn lại của bộ chiêu thức của họ trở nên lỗi thời.
Motion inputs cũng cho phép các nhân vật game đối kháng sở hữu danh sách chiêu thức phong phú và đa dạng. Một nút duy nhất có thể được sử dụng cho nhiều đòn tấn công khác nhau dựa trên các đầu vào định hướng tương ứng. Tương tự, cùng một chuyển động định hướng có thể được sử dụng cho các đòn tấn công khác nhau, tùy thuộc vào các lần nhấn nút theo sau.
Ngay cả khi bạn bỏ qua tác động của chúng đối với cân bằng game và sự đa dạng của nhân vật, motion inputs vẫn mang lại cảm giác thỏa mãn khi thực hiện thành công. Khi bạn đang vội vàng thực hiện một chiêu thức phức tạp trong một trận chiến, việc tung ra đòn tấn công của mình thành công mang lại cảm giác vô cùng xứng đáng. Chiêu thức càng khó thực hiện, cảm giác càng “đã” hơn khi bạn không mắc lỗi giữa trận chiến.
Cũng cần lưu ý rằng motion inputs được chuẩn hóa hơn nhiều so với những gì mọi người nhận ra. Phần lớn các game đối kháng 2D đều vay mượn motion inputs và toàn bộ các mẫu nhân vật của họ từ series Street Fighter và The King of Fighters. Nếu bạn bắt đầu chơi nhiều game đối kháng khác nhau hoặc thậm chí chỉ gắn bó với cùng một series, bạn sẽ thấy rằng các inputs bạn học được từ một game có thể được sử dụng trong nhiều game khác. Theo cách này, motion inputs làm cho game đối kháng dường như dễ tiếp cận hơn nếu bạn có thể vượt qua rào cản học hỏi ban đầu.
Trên hết, motion inputs mang lại một chất lượng xúc giác mà các sơ đồ điều khiển khác không thể tái tạo. Việc đưa các ngón tay của bạn vào một cuộc “xáo trộn” khi bạn tung ra một loạt các quả cầu lửa hoặc chuẩn bị cho một cú đấm chí mạng giúp bạn cảm thấy gắn kết hơn nhiều với trò chơi so với việc chỉ nhấn cùng một nút liên tục. Nó cũng làm cho quá trình thử và sai khi học các inputs này trở nên thú vị hơn nhiều, ngay cả khi một số game có độ khó “ức chế” để thành thạo.
Xu hướng mới: Đầu vào Chuyển động trở nên dễ tiếp cận hơn
Các nhân vật biểu tượng từ Street Fighter 6, đại diện cho kỷ nguyên mới của game đối kháng dễ tiếp cận hơn.
Game đối kháng luôn nổi tiếng là không thân thiện với người chơi mới, nhưng các bản phát hành gần đây đang nỗ lực thay đổi điều đó. Cùng với việc tập trung lại vào việc cung cấp nội dung chơi đơn đáng kể và các hướng dẫn chi tiết cho người mới, các game đối kháng hiện đại đã bắt đầu sử dụng một lựa chọn thay thế thân thiện với người mới cho motion inputs truyền thống.
Các điều khiển thân thiện với người mới không phải là điều gì mới mẻ đối với game đối kháng, nhưng trong quá khứ chúng thường không hữu ích lắm. Ultimate Marvel vs. Capcom 3 và Guilty Gear Xrd Rev 2 đều có chế độ điều khiển “simple” (đơn giản) hoặc “stylish” (phong cách) cho phép người chơi thực hiện các chuỗi tấn công ấn tượng chỉ bằng cách nhấn các nút tấn công. Mặc dù dễ sử dụng hơn, các chế độ này cũng hạn chế bạn sử dụng một số chiêu thức hoặc thực hiện các combo phức tạp. Các chế độ này về cơ bản đặt một “handicap” lên người chơi và cuối cùng không đáng để sử dụng trừ khi bạn chưa bao giờ chạm vào một game đối kháng trước đây.
May mắn thay, một số game gần đây như Street Fighter 6 và Fatal Fury: City of the Wolves đã cải tiến ý tưởng này với các điều khiển “modern” (hiện đại) của họ. Cũng giống như các điều khiển “simple” trong các tựa game cũ, điều khiển “modern” là một lựa chọn thay thế thân thiện với người mới cho motion inputs, nhưng chúng không quá hạn chế. Thay vì loại bỏ hoàn toàn motion inputs, nhiều chiêu thức đã được đơn giản hóa để dễ thực hiện và nhanh hơn.
Bảng so sánh chi tiết giữa chế độ điều khiển Classic và Modern trong Street Fighter 6, làm nổi bật sự khác biệt về đầu vào chiêu thức.
Các chế độ điều khiển modern không phải là một giải pháp hoàn hảo, vì chúng cũng cho phép các đòn tấn công mạnh mẽ như đòn khóa lệnh của Zangief trong Street Fighter 6 được thực hiện nhanh hơn nhiều. Để cân bằng điều này, chế độ cũng loại bỏ một số chiêu thức của mỗi nhân vật, mặc dù vẫn có đủ lựa chọn để đảm bảo mỗi nhân vật có một số linh hoạt trong phong cách chơi của họ khi sử dụng điều khiển modern.
Tương tự, các bản game mới trong các series game đối kháng cực kỳ “hardcore” đã tinh giản bộ chiêu thức của các nhân vật và đơn giản hóa các inputs của họ. Các nhân vật “gimmicky” nhất của Guilty Gear, như Ramlethal với hai thanh đại kiếm và Jack-O tập trung vào phòng thủ tháp, đã được tinh giản cơ chế độc đáo của họ cho Guilty Gear Strive. Những nhân vật này ban đầu có phong cách chơi khác biệt hoàn toàn so với phần còn lại của dàn nhân vật Guilty Gear, nhưng bộ chiêu thức hiện tại của họ trong Strive mang lại cảm giác gần gũi hơn nhiều với phần còn lại của dàn nhân vật trong game.
The King of Fighters đã chỉnh sửa nhiều đầu vào chuyển động khó nhất của mình để dễ thực hiện hơn trong KOF XIV và XV. Tuy nhiên, các game này vẫn giữ một số truyền thống của series bằng cách giữ lại “pretzel motion” (chuyển động xoắn) “ác mộng” của chiêu “Raging Storm” của Geese Howard và sự phức tạp chóng mặt trong danh sách chiêu thức độc đáo của Ángel.
Nếu motion inputs đã từng khiến bạn e ngại khi thử game đối kháng trong quá khứ, thì bây giờ là thời điểm tốt nhất để cho thể loại này một cơ hội thứ hai. Game đối kháng đã trở nên dễ tiếp cận hơn bao giờ hết, và ngay cả những series “hardcore” nhất cũng đang bắt đầu “nới lỏng” hơn.
Tuy nhiên, người viết vẫn khuyên bạn nên chơi với sơ đồ điều khiển cổ điển (classic control scheme). Ban đầu nó có thể cảm thấy khó khăn, nhưng nó dễ dàng là cách chơi thú vị nhất nếu bạn sẵn sàng bỏ công sức. Hãy cùng tham gia cộng đồng game đối kháng và chia sẻ trải nghiệm của bạn về những cơ chế điều khiển độc đáo này!
