Trong khi người hâm mộ console game retro thường hết lời ca ngợi việc trải nghiệm trên phần cứng gốc, thì cộng đồng game thủ PC retro cũng không kém phần sôi nổi. Có một tiểu văn hóa riêng biệt chuyên đi săn lùng các linh kiện máy tính cũ để lắp ráp những cỗ máy chính xác theo từng thời kỳ, nhằm mục đích duy nhất là thưởng thức các tựa game PC cổ điển đúng như ý đồ của nhà phát triển. Chắc chắn, bạn có thể chạy hầu hết mọi game PC cũ trên máy tính hiện đại của mình chỉ với một chút “phép thuật” phần mềm (như giả lập hoặc các lớp tương thích), nhưng việc được trải nghiệm game trên đúng phần cứng mà nó được tạo ra mang lại một cảm giác hoàn toàn khác biệt. Nếu bạn đang cân nhắc xây dựng PC chơi game retro cho riêng mình, dưới đây là 10 mẹo quan trọng cần lưu ý để biến ý tưởng đó thành hiện thực, tối ưu hóa trải nghiệm và đảm bảo tính chân thực nhất có thể.
1. Chọn Phần Cứng Bao Trùm Nhiều Kỷ Nguyên Nhất
Màn hình CRT hiển thị game DOOM kinh điển, mang lại trải nghiệm retro chân thực.
Có khả năng cao là bạn đang quan tâm đến một kỷ nguyên cụ thể của PC gaming, nhưng việc xây dựng một cỗ máy có khả năng bao quát càng nhiều thời kỳ càng tốt luôn là một ý tưởng hay. Điều này cho phép bạn chơi các trò chơi trải dài nhiều thập kỷ một cách tự nhiên mà không cần thay đổi cấu hình quá nhiều. Tuy nhiên, đây cũng là một thách thức, vì một số tựa game PC cổ từ những ngày đầu được thiết kế để chạy ở một tần số CPU rất cụ thể. Nếu CPU chạy nhanh hơn, trò chơi sẽ chạy nhanh hơn đáng kể, dẫn đến trải nghiệm không như ý. Đây là lý do tại sao một số PC cũ có nút “turbo”, cho phép bạn làm chậm PC lại (trái với trực giác thông thường) để phần mềm cũ chạy đúng tốc độ.
Tuy nhiên, trong phần lớn các trường hợp, việc bạn chạy một tựa game như DOOM trên PC 80486 hay Pentium 4 không quan trọng; trò chơi vẫn sẽ chạy ở tốc độ chính xác. Do đó, bạn nên cố gắng tìm kiếm cấu hình máy tính nhanh nhất mà vẫn tương thích nguyên bản với các game bạn muốn chơi.
Cần lưu ý rằng một số trò chơi chỉ hoạt động nguyên bản với các card mở rộng cụ thể, chẳng hạn như card âm thanh Sound Blaster gốc, vốn yêu cầu khe cắm ISA. Vì vậy, nếu bạn muốn chơi các tựa game yêu cầu các loại card chỉ có sẵn ở định dạng khe cắm ISA, bạn sẽ phải chọn một bo mạch chủ (và thế hệ CPU) hỗ trợ chuẩn khe cắm mở rộng này.
Có một số bo mạch chủ “điểm vàng” có thể đáp ứng tốt nhu cầu này. Ví dụ, một số bo mạch chủ Socket 370 như Gigabyte GA-6VXE7+ cung cấp cả khe cắm AGP cho các card tăng tốc đồ họa 3D mạnh mẽ hơn, đồng thời vẫn giữ lại hai khe cắm ISA 16-bit, tạo ra sự cân bằng hoàn hảo giữa khả năng tương thích với phần cứng cũ và hiệu năng cho game sau này.
2. Một Số Linh Kiện Cổ Điển Cần Có Giải Pháp Thay Thế
Máy tính cổ điển từ thập niên 80, biểu tượng của kỷ nguyên PC gaming retro.
Mặc dù việc sở hữu một chiếc máy tính “chuẩn thời kỳ” với tất cả các linh kiện đều từ thời đó có vẻ hấp dẫn, nhưng trong một số trường hợp, điều đó hoặc không thể thực hiện được, hoặc đơn giản là không đáng. Các thiết bị ngoại vi là ví dụ điển hình ở đây. Bạn có thể sẽ không muốn sử dụng một con chuột bi cũ kỹ từ những năm 90 hoặc một bàn phím lỏng lẻo 20 năm tuổi. Mặc dù một số người có thể thích sự “xuyên không” đó, nhưng để có trải nghiệm sử dụng tốt nhất, bạn nên đầu tư một con chuột và bàn phím hiện đại tử tế, sau đó sử dụng bộ chuyển đổi USB sang PS/2 cho bàn phím và chuột. Tương tự với loa, chất lượng loa hiện đại đã tốt hơn rất nhiều so với những năm 90, và bạn không có lý do gì phải “tra tấn” đôi tai mình.
Có lẽ quan trọng nhất trong số các giải pháp thay thế là về bộ nhớ lưu trữ. Các ổ đĩa cứng cơ học (HDD) và ổ đĩa mềm (floppy disk drive) cũ rất không đáng tin cậy và chậm chạp. Chắc chắn, chúng sẽ “authentic” hơn, nhưng bạn có nguy cơ thực sự bị mất dữ liệu và hỏng đĩa. Thay vì sử dụng ổ đĩa cơ học, bạn có thể kết nối một SD card thông qua bộ chuyển đổi IDE hoặc kết nối một ổ SSD SATA bằng bộ chuyển đổi SATA sang IDE. Bạn cũng không nhất thiết phải có một ổ đĩa mềm thật; thay vào đó, có thể sử dụng các thiết bị giả lập như ổ đĩa mềm Gotek emulator.
Cần lưu ý rằng Gotek emulator có thể cần firmware thay thế để hoạt động với máy tính cụ thể của bạn. Hãy đảm bảo kiểm tra xem trường hợp sử dụng của bạn có yêu cầu firmware FlashFloppy hay không. Khả năng cao là có.
3. Chọn Hệ Điều Hành Phù Hợp
Giao diện Windows 98, hệ điều hành lý tưởng cho việc chơi game PC cổ điển.
Nếu bạn muốn chơi cả game MS-DOS và game Windows cổ điển, bạn có thể sử dụng nhiều ổ đĩa với các hệ điều hành khác nhau, hoặc một ổ đĩa lớn được phân vùng để bạn có thể khởi động vào các hệ điều hành khác nhau.
Tuy nhiên, việc chọn một hệ điều hành như Windows 98 mang lại khả năng tương thích gần như hoàn chỉnh với MS-DOS cùng với khả năng tương thích game Win9x. Lựa chọn là của bạn, nhưng cá nhân tôi thà đối phó với một hệ điều hành còn hơn là ba hay bốn.
Một trong những thách thức lớn nhất khi xây dựng PC retro là tìm driver cho tất cả các phần cứng cũ, điều này khiến các trang web như VOGONS Vintage Drivers trở nên cực kỳ quan trọng để mọi thứ hoạt động. Hãy nhớ rằng, nếu không có phần mềm, phần cứng đó hoàn toàn vô dụng.
4. Màn Hình CRT Là Ưu Tiên Hàng Đầu
Tựa game Diablo hiển thị trên màn hình CRT, tái hiện đồ họa cổ điển chân thực.
Màn hình CRT (Cathode Ray Tube) không phải là một yêu cầu bắt buộc, nhưng tất cả các tựa game trong thư viện PC gaming cổ điển đều được tạo ra với màn hình CRT trong tâm trí. Màn hình LCD chỉ bắt đầu trở nên phổ biến để chơi game vào cuối những năm 2000. Hơn nữa, màn hình CRT trông rất đẹp và mang lại trải nghiệm chơi game tuyệt vời hơn. Bạn thường có thể tìm mua một chiếc với giá cực rẻ hoặc thậm chí miễn phí. Nếu bạn chưa bao giờ chơi game trên màn hình CRT, hoặc bạn đã quên chất lượng hình ảnh của chúng tuyệt vời đến mức nào, thì việc xây dựng một PC retro chính là thời điểm hoàn hảo để làm quen lại với sức hấp dẫn của màn hình “ống” này. Độ trễ thấp, màu sắc rực rỡ và cảm giác cổ điển mà chúng mang lại là điều mà màn hình hiện đại khó lòng tái tạo.
5. Một Số Game Cần Phần Cứng Cụ Thể
Card đồ họa 3DFX Voodoo, linh kiện chủ chốt cho trải nghiệm game retro yêu cầu cao.
Tôi đã đề cập đến điều này khi nói về các card âm thanh ISA cũ, nhưng vào những ngày trước DirectX và các API tương tự khác, các nhà phát triển game phải viết trò chơi của họ cho phần cứng cụ thể. Vì vậy, nếu bạn có một card đồ họa hoặc card âm thanh không đủ phổ biến, bạn sẽ gặp khó khăn. Đây là lý do tại sao rất nhiều card âm thanh được quảng cáo là “Tương thích Sound Blaster”, bởi vì các trò chơi được viết cho card Sound Blaster, và do đó các đối thủ cạnh tranh phải sản xuất các card hoạt động tương tự như Sound Blaster đối với phần mềm.
Nếu bạn muốn chơi phiên bản Glide của Quake II, bạn sẽ cần một card 3Dfx Voodoo, đây là một ví dụ khác. Một lần nữa, có những cách để khắc phục điều này trên máy tính hiện đại bằng cách sử dụng giả lập hoặc các lớp tương thích, nhưng nếu bạn hài lòng với điều đó, thì tại sao phải xây dựng một PC retro ngay từ đầu? Mục tiêu của việc build PC retro chính là để trải nghiệm những tựa game này trên phần cứng gốc, tối ưu hóa hiệu năng và tính chân thực.
6. Sử Dụng Nguồn Máy Tính (PSU) Hiện Đại Nếu Có Thể
Nếu chiếc máy tính bạn đang xây dựng không quá cũ, bo mạch chủ của nó vẫn nên tương thích với các bộ nguồn hiện đại, mới. Các bộ nguồn càng cũ, khả năng hỏng hóc càng cao, và khi một bộ nguồn hỏng, có khả năng khá lớn nó có thể làm hỏng các linh kiện máy tính mà nó đang kết nối. Vì vậy, nếu có thể, hãy cố gắng mua một bộ nguồn mới tương thích cho bản build PC retro của bạn. Điều này không chỉ đảm bảo an toàn cho các linh kiện quý giá mà còn tăng độ ổn định cho toàn hệ thống.
Bộ nguồn Corsair RM850X 850W, lựa chọn hiện đại và đáng tin cậy cho PC gaming retro.
Với các chuẩn kết nối như ATX, nhiều bộ nguồn hiện đại vẫn có thể được sử dụng với các bo mạch chủ cũ hơn mà không gặp vấn đề lớn về tương thích. Việc sử dụng PSU mới giúp giảm thiểu rủi ro chập cháy, hư hỏng linh kiện do nguồn điện không ổn định, vốn là một mối lo ngại lớn khi sử dụng các PSU cũ đã qua thời gian dài hoạt động.
7. Cân Nhắc Giải Pháp Ổ Cứng Hoán Đổi
Nếu cuối cùng bạn muốn chạy nhiều hệ điều hành khác nhau, bạn có thể cân nhắc sử dụng giải pháp ổ cứng có thể hoán đổi, nơi bạn có thể thay đổi ổ đĩa khởi động mà không cần mở vỏ máy.
Nếu bạn sử dụng giải pháp như bộ chuyển đổi SD sang IDE, bạn có thể in 3D một giá đỡ ổ SD sang IDE cho mặt trước vỏ máy và thay đổi các “ổ đĩa” khi cần. Điều này đặc biệt tiện lợi khi bạn muốn chuyển đổi giữa các phiên bản Windows hoặc DOS khác nhau mà không phải cài đặt lại toàn bộ hệ thống. Nếu bạn muốn sử dụng ổ đĩa truyền thống, bạn có thể mua một khay ổ cứng nóng (hot-swap bay). Các giải pháp này giúp bảo vệ các ổ đĩa cũ khỏi việc tháo lắp thường xuyên, đồng thời cung cấp sự linh hoạt tối đa cho người dùng.
8. Tìm Nguồn Game Hợp Pháp
Tuyển tập game DOS cổ điển trên nền tảng GOG.com, nguồn cung cấp game retro hợp pháp.
Trừ những tựa game đã thực sự trở thành abandonware (phần mềm bị nhà phát triển bỏ rơi), không có lý do gì để bạn phải tải lậu các game PC cổ điển để chơi chúng. Nhờ có GOG.com, bạn có thể mua và tải xuống các trình cài đặt (hoặc file đã cài đặt) cho các tựa game cổ điển vốn được tối ưu để chạy trên máy tính hiện đại, nhưng quan trọng hơn, chúng vẫn sẽ hoạt động tốt trên phần cứng chuẩn thời kỳ.
Những trò chơi này thường chỉ có giá một hoặc hai đô la, và số tiền bạn chi tiêu ở đây, mặc dù có thể không trực tiếp đến tay những người tạo ra trò chơi ban đầu trong mọi trường hợp, nhưng vẫn góp phần vào việc bảo tồn những tựa game kinh điển này. Nếu bạn thực sự quan tâm đến những trò chơi này và đã đầu tư xây dựng một PC retro, hãy thể hiện một chút sự ủng hộ để cộng đồng game thủ và các nhà bảo tồn game có thêm động lực.
9. Bạn Không Cần Vỏ Case Cũ
Hình ảnh máy tính màu be cổ điển, gợi nhớ về vỏ case PC retro đặc trưng.
Việc sở hữu một vỏ case màu be nguyên bản là điều mà nhiều người chơi phần cứng retro mong muốn, và đối với nhiều người, bao gồm cả tôi, nó là một phần của trải nghiệm. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là bạn không bắt buộc phải sử dụng một vỏ case PC chuẩn thời kỳ. Tùy thuộc vào kỷ nguyên PC mà bạn đã chọn để xây dựng, các linh kiện vẫn nên vừa vặn bên trong các vỏ case hiện đại tuân thủ cùng tiêu chuẩn ATX.
Điều này đặc biệt đúng nếu bạn dự định sử dụng các giải pháp ổ cứng thể rắn thay vì ổ cứng cơ học và ổ đĩa mềm thật. Rõ ràng, nếu bạn cần các khoang ổ đĩa mặt trước, bạn sẽ không thể sử dụng các vỏ case siêu hiện đại thiếu các khoang ổ đĩa mặt trước, nhưng bạn vẫn có nhiều lựa chọn hiện đại hơn đáng kể so với một chiếc vỏ case màu be từ những năm 90. Một vỏ case hiện đại có thể mang lại khả năng tản nhiệt tốt hơn, quản lý cáp dễ dàng hơn và trông gọn gàng hơn, trong khi vẫn giữ được “linh hồn” retro bên trong.
10. Đừng Trả Giá Quá Cao (Hoặc Không Trả Tiền)
Một trong những điều tuyệt vời nhất khi xây dựng PC gaming retro là bạn có thể tưởng tượng mình đang quay trở lại năm 1999, nhưng lần này bạn cực kỳ giàu có và có thể mua được phần cứng máy tính tốt nhất, đắt tiền nhất thời bấy giờ. Thật thú vị khi có thể mua những con chip Pentium và thanh RAM cũ với giá chỉ vài xu.
Tuy nhiên, khi game retro ngày càng trở nên phổ biến, những người bán linh kiện máy tính cũ cũng đã nhận ra điều này, và bạn có thể thấy giá của các linh kiện máy tính cũ tăng vọt. Thường đi kèm với các từ như “vintage” và “retro gaming”, đây là một dấu hiệu cảnh báo. Chắc chắn, một số linh kiện PC cổ điển chắc chắn rất hiếm và đáng giá, nhưng trong phần lớn các trường hợp, các loại linh kiện bạn muốn có chỉ với mục đích chơi game mà không cần giả lập nên rất phong phú. Trên thực tế, có khả năng cao là bạn có thể có được hầu hết nếu không phải tất cả chúng miễn phí nếu bạn dành thời gian tìm kiếm.
Tất nhiên, hãy trả mức giá mà bạn cảm thấy thoải mái để có được các linh kiện bạn muốn, nhưng đừng mắc vào cái bẫy suy nghĩ rằng những thứ này phải có giá đắt, và bạn nên giữ ý tưởng rằng tất cả chúng đều nên rất rẻ! Việc tìm kiếm trong các chợ đồ cũ, nhóm cộng đồng, hoặc thậm chí là hỏi thăm bạn bè, người thân có thể mang lại những món hời bất ngờ.
Việc xây dựng một máy tính chơi game retro không chỉ là một dự án kỹ thuật mà còn là một hành trình hoài niệm đầy thú vị. Bằng cách áp dụng những mẹo và nguyên tắc trên, bạn không chỉ đảm bảo cỗ máy của mình hoạt động ổn định, tương thích với thư viện game yêu thích mà còn tối ưu hóa chi phí và công sức. Từ việc lựa chọn phần cứng “đa năng” cho đến việc tìm kiếm nguồn game hợp pháp, mỗi quyết định đều góp phần tạo nên một trải nghiệm PC gaming retro chân thực và trọn vẹn. Hãy bắt tay vào dự án này và sống lại những khoảnh khắc vàng son của lịch sử game PC! Chia sẻ kinh nghiệm và những thành quả của bạn trong phần bình luận bên dưới, chúng tôi rất muốn nghe những câu chuyện về hành trình “hồi sinh” PC cổ điển của bạn.
