Niềm đam mê với game retro và mong muốn tái hiện trọn vẹn trải nghiệm đã gắn liền với tuổi thơ đang thúc đẩy nhiều người tìm mua những chiếc TV CRT (màn hình ống phóng hình cathode) cũ. Dù đã tìm hiểu kỹ lưỡng và chuẩn bị chu đáo, tôi vẫn không thể tránh khỏi một vài sai lầm trong quá trình tìm kiếm và lựa chọn chiếc TV CRT đầu tiên của mình. Điều này khiến tôi nhận ra rằng, nếu có cơ hội mua một chiếc nữa, sẽ có những tính năng và tiêu chí cụ thể mà tôi nhất định phải ưu tiên. Bài viết này sẽ chia sẻ 7 đặc điểm cốt lõi mà một chiếc TV CRT cần có để mang lại trải nghiệm chơi game retro đỉnh cao, giúp bạn tránh được những sai lầm tương tự.
7. Cổng Composite (AV) – Mức Tối Thiểu
Nếu bạn tình cờ bắt gặp một chiếc TV CRT chỉ có cổng kết nối RF (radio frequency) – loại cổng mà nhiều máy chơi game cổ điển từng có tùy chọn – bạn nên bỏ qua nó. Những chiếc TV này thường rất cổ và quan trọng hơn, chất lượng tín hiệu RF quá kém đến mức làm mất đi mọi lợi ích đáng kể khi sử dụng TV CRT để chơi game retro. Hình ảnh sẽ bị nhiễu, mờ và không rõ nét.
Bộ cáp Composite với các đầu cắm màu vàng, trắng, đỏ dùng cho TV CRT.
Tín hiệu video Composite (còn gọi là AV hoặc RCA) là một bước tiến vượt bậc so với RF. Nó cung cấp chất lượng hình ảnh tốt hơn đáng kể, đủ để cảm nhận được sự đặc trưng của CRT như các đường quét (scanlines) hay màu sắc tự nhiên. Tôi coi cổng Composite là yêu cầu tối thiểu cho bất kỳ chiếc TV CRT nào mà bạn định mua để chơi game retro ngày nay.
6. Cổng S-Video (Và Ưu Tiên Thêm RGB/Component)
Cổng Composite là đủ dùng, nhưng S-Video mang lại chất lượng hình ảnh vượt trội hơn nhiều. Các kết nối S-Video tách thông tin màu sắc (chrominance) và độ sáng (luminance) thành các tín hiệu riêng biệt trên các dây dẫn riêng. Điều này giải quyết vấn đề chồng lấn tín hiệu mà video Composite gặp phải, nguyên nhân dẫn đến hình ảnh tương đối mờ và không ổn định. Sự khác biệt khi chuyển từ Composite sang S-Video là rất rõ ràng. Việc tìm được một sợi cáp S-Video chính hãng của Sony cho chiếc PS2 của tôi đã nâng cấp đáng kể trải nghiệm trên dàn CRT của mình.
Cổng kết nối S-Video hình tròn với nhiều chân cắm, cải thiện chất lượng hình ảnh trên màn hình CRT.
Cáp S-Video chính hãng Sony dành cho hệ máy PlayStation, giúp nâng cấp trải nghiệm game retro.
Mặc dù khá hiếm ở Bắc Mỹ, việc tìm thấy một cổng input RGB (Red Green Blue) như cổng Component RGB là một điểm cộng lớn. Với RGB, dữ liệu hình ảnh được tách ra trên nhiều cáp chuyên dụng, tạo ra hình ảnh sắc nét nhất và màu sắc chính xác nhất có thể. Nếu bạn có thể tìm thấy một chiếc TV CRT như vậy với mức giá hợp lý, nó thực sự đáng giá.
Tuy nhiên, những chiếc TV này có thể sẽ là các dòng màn hình chuyên dụng (PVM – Professional Video Monitor) chứ không phải là TV dân dụng thông thường. Bạn cũng cần cân nhắc rằng nhiều máy chơi game retro sẽ yêu cầu mod RGB để tận dụng lợi thế này. Vì vậy, cá nhân tôi sẽ không chi quá nhiều tiền hoặc mất quá nhiều công sức để tìm kiếm một cổng RGB, nhưng nó chắc chắn nằm trong danh sách “nên có”.
Cần lưu ý rằng video Component (YPbPr) khác biệt với RGB SCART hoặc RGB BNC. Mặc dù YPbPr rất xuất sắc, nhưng về mặt kỹ thuật, nó không phải là “RGB” theo nghĩa mà những người chơi game retro thường nói đến (thường ám chỉ các cổng input RGB SCART hoặc BNC). Tuy nhiên, TV hỗ trợ RGB SCART rất hiếm ở Bắc Mỹ và cũng không phổ biến ở Việt Nam.
5. Các Cổng Kết Nối Mặt Trước
Chiếc TV Sony Trinitron 34 inch khổng lồ của tôi có các cổng kết nối ở mặt trước. Dù ống kính macro có thể “tố cáo” một chút bụi bặm, nhưng thực sự, việc có các cổng input ở mặt trước cực kỳ tiện lợi nếu bạn thường xuyên cần thay đổi giữa các máy chơi game hoặc thiết bị giải trí khác nhau. Ví dụ, tôi có bộ Pac-Man Connect and Play chính hãng, trông rất tuyệt khi kết nối với TV CRT, nhưng tôi không thể cắm cố định nó. Việc có cổng mặt trước giúp tôi dễ dàng cắm và rút mà không cần loay hoay phía sau TV.
Mặt trước của TV Sony Trinitron hiển thị các cổng input Composite/AV tiện lợi để kết nối console.
4. Hỗ Trợ Âm Thanh Stereo
Từ thế hệ console 16-bit trở đi, âm thanh stereo tuyệt vời đã trở thành tiêu chuẩn trong các trò chơi điện tử, và rất nhiều nội dung đa phương tiện cũ cũng có âm thanh stereo. Tuy nhiên, nhiều TV CRT chỉ được trang bị loa mono tích hợp. Mặc dù những chiếc TV này vẫn chấp nhận tín hiệu đầu vào stereo, chúng sẽ chuyển đổi (downmix) thành một loa mono duy nhất. Nếu bạn ổn với điều đó thì không sao, nhưng cá nhân tôi thích có loa stereo là một phần của bộ TV.
Chiếc iPad hiển thị bộ phim Star Trek đang phát trên màn hình TV CRT, minh họa khả năng kết nối đa dạng.
Tất nhiên, nhiều TV CRT có loa mono vẫn cung cấp cổng xuất âm thanh stereo hoặc cổng tai nghe, cho phép bạn thêm loa ngoài sau này. Nhưng tôi tin rằng hầu hết mọi người sẽ muốn giữ số lượng phụ kiện ở mức tối thiểu, đặc biệt là khi một chiếc TV CRT tự nó đã chiếm khá nhiều không gian rồi.
3. Màn Hình Sử Dụng Công Nghệ Trinitron (Aperture Grill)
Công nghệ Trinitron aperture grill của Sony là một sáng chế đã đoạt giải thưởng trong lĩnh vực TV CRT, mang lại hình ảnh sắc nét hơn, sáng hơn và màu sắc sống động hơn. Mặc dù bất kỳ mẫu TV CRT đời sau nào cũng sẽ hiển thị tốt nội dung, nhưng có một lợi ích rõ ràng khi sở hữu ống hình Trinitron, và đó là lý do tại sao những chiếc TV này rất được săn đón. Thậm chí không nhất thiết phải là TV của Sony mới có công nghệ Trinitron.
Sony đã cấp phép thiết kế Trinitron cho các công ty khác, và cuối cùng, bằng sáng chế hết hạn, đồng nghĩa với việc bất kỳ nhà sản xuất TV nào cũng có thể sử dụng công nghệ này. Điều này xảy ra gần cuối kỷ nguyên CRT. Nếu bạn đang tìm kiếm một “bản sao” của Trinitron, các ống hình CRT aperture grille được cấp phép chính thức thường có tên chứa từ “tron”, chẳng hạn như Diamondtron của Mitsubishi và SonicTron của ViewSonic. Dù bằng cách nào, bạn thường có thể tra cứu xem một chiếc TV cụ thể có sử dụng kiểu aperture grill của Trinitron hay thiết kế shadow mask phổ biến hơn hay không. Công nghệ aperture grill của Trinitron mang lại hình ảnh với các đường scanline rõ ràng và sắc nét hơn, điều mà cộng đồng retro gaming rất ưa chuộng.
Bạn có thể tham khảo video tuyệt vời từ Technology Connections để hiểu rõ hơn về Trinitron và lý do tại sao nó lại được săn đón đến vậy: https://www.youtube.com/watch?v=0aFhzGEBQlk%5B
2. Hỗ Trợ Chuẩn 240p Thực Sự (Cho Một Số Console Cụ Thể)
Các máy chơi game cổ điển như NES xuất tín hiệu ở độ phân giải 240p. Tức là 320×240 pixel, sử dụng quét lũy tiến (progressive scan), nghĩa là mỗi dòng trong hình ảnh được vẽ theo tuần tự. Một số TV CRT, đặc biệt là các mẫu đời sau hỗ trợ độ phân giải cao hơn, xử lý tín hiệu 240p dưới dạng 480i hoặc “quét xen kẽ” (interlaced). Điều này có nghĩa là các dòng chẵn và lẻ được vẽ trong các lần quét riêng biệt.
Tổng hợp các hệ máy console, tay cầm và băng game retro cổ điển chụp từ trên cao.
Đầu ra video interlaced có một dấu hiệu “nhấp nháy” (flicker) đặc trưng, rõ ràng hơn trong một số cảnh nhất định. Trên chiếc TV CRT của riêng tôi, khi chơi các game 8-bit qua cổng Composite, hình ảnh không bị nhấp nháy này. Nhưng khi chơi game PS2 với đầu ra 480i, bạn có thể nhìn thấy rõ sự nhấp nháy bằng mắt thường. Các TV CRT “HD-ready” đời sau thường nâng cấp (upscale) 240p lên 480i, điều này có thể khiến hình ảnh game trông tệ hơn. Một số TV CRT “màn hình phẳng” cũng xử lý 240p không chính xác và thêm các hiệu ứng khử xen kẽ (deinterlacing) nhân tạo. Nếu bạn muốn có các đường scanline 240p đích thực và chuyển động không nhấp nháy, những chiếc TV CRT độ phân giải tiêu chuẩn (standard-definition) đời cũ là lựa chọn lý tưởng.
1. Tương Thích Với Cả Chuẩn PAL và NTSC
Tính năng quan trọng cuối cùng cho một chiếc TV mà bạn muốn dùng để chơi game retro là khả năng hỗ trợ cả nội dung PAL 50Hz và NTSC 60Hz. Có rất nhiều trò chơi không bao giờ được phát hành ở các khu vực NTSC hoặc ngược lại. Nếu bạn muốn chơi game PAL trên console PAL ở một khu vực NTSC (hoặc ngược lại ở Việt Nam – chủ yếu là NTSC), bạn sẽ cần một chiếc TV có thể hiểu và hiển thị cả hai tín hiệu. Nội dung PAL có độ phân giải cao hơn NTSC, trong khi NTSC hỗ trợ tốc độ làm mới (refresh rate) cao hơn và do đó, tốc độ khung hình cao hơn. Ưu điểm của chuẩn nào có thể khác nhau tùy theo từng game, nhưng việc có quyền truy cập vào phiên bản game tốt nhất, dù đó là PAL hay NTSC, luôn là điều tuyệt vời.
Trong quá trình tìm hiểu trước khi bắt đầu chi tiền, tôi nhận ra rằng “lỗ hổng” của thế giới CRT là vô cùng sâu rộng và không có hồi kết. Tuy nhiên, đối với việc chơi game retro nói riêng, những yếu tố trên là những cân nhắc cá nhân quan trọng nhất của tôi.
Kết luận
Việc lựa chọn một chiếc TV CRT phù hợp cho trải nghiệm game retro không chỉ là vấn đề hoài niệm, mà còn là một quyết định kỹ thuật để tối ưu hóa hình ảnh và âm thanh của những tựa game kinh điển. Với các tính năng như cổng Composite tối thiểu, ưu tiên S-Video và RGB, sự tiện lợi của cổng mặt trước, hỗ trợ âm thanh stereo, công nghệ màn hình Trinitron, khả năng xử lý 240p chuẩn xác, và tính tương thích đa chuẩn PAL/NTSC, bạn sẽ trang bị cho mình một chiếc TV CRT có khả năng tái tạo trọn vẹn vẻ đẹp pixel art và độ mượt mà mà các nhà phát triển game ngày xưa mong muốn.
Hy vọng những kinh nghiệm và tiêu chí lựa chọn này sẽ giúp bạn tìm được chiếc TV CRT trong mơ, đưa bạn trở lại những ký ức tuyệt vời cùng thế giới game retro đầy màu sắc. Bạn đã tìm được chiếc TV CRT ưng ý của mình chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm và những tính năng mà bạn cho là quan trọng nhất trong quá trình tìm kiếm của mình nhé!
Tài liệu tham khảo:
- Video Technology Connections: https://www.youtube.com/watch?v=0aFhzGEBQlk%5B
- Wikipedia Public Domain: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:SVideoConnector.jpg
- Liên kết sản phẩm và bài viết gốc:
- Pac-Man Connect and Play: https://www.amazon.com/Pac-Man-Connect-Play-Classic-Games/dp/B0104G9K4Q/?tag=hotoge-20&ascsubtag=UUhtgUeUpU2010349&asc_refurl=https%3A%2F%2Fwww.howtogeek.com%2Fill-only-buy-a-crt-for-retro-gaming-if-it-has-these-features%2F&asc_campaign=Feed
- PVM – Professional Video Monitor: https://www.howtogeek.com/801908/what-is-a-pvm-professional-video-monitor/
